Premiery #nonfiction LIPIEC 2023

Premiery #nonfiction LIPIEC 2023

Reportaże rzadko lądują w zestawieniach wakacyjnych lektur – niesłusznie! Lipcowych premier #nonfiction nie ma co odkładać na później. Na plażę możemy polecić coś lżejszego: wyprawę do Słowenii (do której wraz z autorką zachęcaliśmy ostatnio także w ramach #opartenafaktach) lub spojrzenie na Islandię z dwóch perspektyw: codziennego życia wyspiarzy, ich tradycji i kultury, a także największej mniejszości narodowej, jaką stanowią… Polacy. Za to w pociągu łatwiej się skupić, więc warto zabrać ze sobą książki o znikających rzekach, konserwatywnych chłopcach, którzy chcą nami rządzić, wstydliwej historii kolonialnych ambicji II Rzeczpospolitej oraz bohaterach i bohaterkach ratujących ludzkie życie na granicy białoruskiej. Wypoczywajcie, czytajcie, poznawajcie świat. 🌍

zebrała Agnieszka Pietrzak

Odwołać katastrofę. Rozmowy o klimacie, buncie i przyszłości Polski

Wydawnictwo Znak Horyzont

premiera: 12.07.2023

„Jesteśmy jak ludzie w Czarnobylu, którzy idą w kierunku katastrofy” – ostrzega David Attenborough.

Zmiany klimatu, utrata bioróżnorodności, wylesianie czy zakwaszanie oceanów – to kilka z dziewięciu granic planetarnych, które określają, jak wielkim obciążeniem dla środowiska jesteśmy. Przekroczyliśmy już pięć z nich.

Czy będziemy masowo umierać z gorąca?
Jak ważne są dla nas komary?
Czy więcej czasu wolnego może nas uratować?
I jakie nauki płyną dla nas z Doliny Muminków?

Dziennikarz Tomasz Borejza rozmawia z naukowcami na temat kryzysu klimatycznego i jego bezpośredniego wpływu na Polskę i Polaków.

Czy jesteśmy w stanie odwołać katastrofę?

Zuzanna Cichocka

Słowenia. Mały kraj wielkich odległości

Wydawnictwo Poznańskie

premiera: 12.07.2023

Dlaczego zdobycie szczytu Triglavu jest tak ważne dla Słoweńców?
Czy Lublana to spełnienie marzeń urbanistów o mieście idealnym?
Co łączy Hemingwaya ze Słowenią?

Nazywana krainą po słonecznej stronie Alp, a niektórym znana jedynie z drogi na wakacje w Chorwacji – Słowenia to kraj, o którym wciąż niewiele wiemy. Położony w tyglu kultur: germańskiej, romańskiej, słowiańskiej i węgierskiej intryguje różnorodnością. Słoweńcy słyną z miłości do gór, są dumni z miodu od słoweńskich pszczół i najstarszej winorośli na świecie, a na obchody karnawału czekają cały rok. Za malowniczymi krajobrazami skrywa się jednak historia państwa, które dopiero w 1991 roku ogłosiło niepodległość.

Autorka zabiera nas w podróż po małym kraju wielkich odległości: przez melancholijną równinę Prekmurja, dolinę szmaragdowej rzeki Soczy, piękny Maribor, wybrzeże Adriatyku z włoskimi wpływami czy pasterską osadę na Velikiej Planinie. Oddaje głos mieszkańcom i pokazuje Słowenię pełną kontrastów – nie zawsze tolerancyjną, nieco tajemniczą, a jednocześnie przyciągającą niepowtarzalnymi widokami spod Triglavu i smakiem gibanicy.

Justyna Dżbik-Kluge

Jacy byli? Jacy jesteśmy? Opowieść o pamięci, miłości, wartościach i rodzinie

Wydawnictwo W.A.B.

premiera: 12.07.2023

Opowieści o tym, co otrzymujemy od naszych przodków, ale też o tym, co sami decydujemy się od nich wziąć.

Jakimi ludźmi na co dzień byli powstańcy warszawscy? Czy żyli wspomnieniami wojennymi do końca swoich dni? Jakimi dziadkami, rodzicami, krewnymi stali się ludzie z wojenną traumą wpisaną do dowodów osobistych?

Książka Jacy byli? Jacy jesteśmy? opowiada o powstańcach warszawskich głosami ich bliskich – dzieci, wnuków i prawnuków, którzy wzięli udział w inicjatywie Muzeum Powstania Warszawskiego Korzenie pamięci. Dzięki ich historiom możemy poznać bohaterów i bohaterki z dotąd nieznanej, prywatnej strony.

Znajomość rodzinnych opowieści pozwala kolejnym pokoleniom lepiej zrozumieć zarówno własne ograniczenia, problemy, jak i aspiracje, mocne strony, marzenia. Dlatego warto spojrzeć na rodzinę w szerszej perspektywie historycznych zawirowań, w których się znalazła.

Rodzinnymi historiami dzielą się m.in.: Aga Zaryan, Karolina Korwin-Piotrowska, Karolina Sulej, Arleta Zalewska, Andrzej Wrona, Szymon Majewski, Władysław Teofil Bartoszewski.

Tomáš Forró

Gorączka złota. Jak upadała Wenezuela

tłum. Andrzej S. Jagodziński

Wydawnictwo Czarne

premiera: 12.07.2023

Wenezuela jeszcze w drugiej połowie XX wieku była jednym z najzamożniejszych państw Ameryki Południowej. Dziś to kraj pogrążony w głębokim kryzysie politycznym, społecznym i gospodarczym. Szaleje hiperinflacja, brakuje wody pitnej i benzyny, nie ma śladu po dawnych bogactwach.

Tomáš Forró, reporter od lat obserwujący Wenezuelę, wyrusza do kopalni złota w tak zwanym Łuku Górniczym, gdzie ogniskują wszystkie problemy. To tam codziennością są brutalne walki między armią, lewicową partyzantką, tajną policją i broniącymi niezależności Indianami. Opisuje także katastrofalne skutki wydobycia złota i realne zagrożenie zatrucia dopływów największych rzek regionu – Orinoko i Amazonki.

Gorączka złota to wstrząsający reportaż o tym, że do głębokiego upadku całego kraju nie jest potrzebna niszcząca wojna ani wielka katastrofa naturalna – wystarczą zwykłe zaniedbania i rozwiązywanie problemów na skróty.

Mikołaj Grynberg

Jezus umarł w Polsce

Wydawnictwo Agora

premiera: 12.07.2023

„Kto ratuje jedno życie – ratuje cały świat”.

Tu była cisza spokój, ptaszki śpiewały, aż któregoś dnia zamiast ptaszków usłyszeliśmy dźwięki helikopterów. Potem zaczęło się znajdować buty i ubrania. Potem ludzi.

Nikt z bohaterek i bohaterów tej książki nie wiedział, co ich czeka, kiedy pierwszy raz zdecydowali się pomóc uchodźcom. Nie wiedzieli, że będą musieli ukrywać się, nie tylko przed służbami państwa, ale również przed swoimi sąsiadami. Że pomaganie nada ich życiu największy sens, ale też odbierze spokój, życie rodzinne, czasami pracę, wypali w nich nieusuwalne emocjonalne piętno. Tymczasem państwo polskie wciąż nie umie zapobiec kryzysowi humanitarnemu na granicy białoruskiej, bo wybiera rozwiązania siłowe, zamiast sięgać po systemowe. Konsekwencją tego są dziesiątki ofiar, o których już dzisiaj wiemy, i setki, o których dowiemy się w przyszłości.

Ludzie, których głosy wybrzmiewają w tej książce, wzięli odpowiedzialność za tę sferę, która została porzucona przez państwo. Dzisiaj są obiektami prześladowań, kiedyś będą kolejnym w historii Polski listkiem figowym. Wyznawcy boga, honoru i ojczyzny ich właśnie będą niedługo nosić na sztandarach. By zapomnieć o hańbie polskich służb, im właśnie będą budować pomniki, ale znowu będzie za późno.

Natalia Judzińska

Po lewej stronie sali. Getto ławkowe w międzywojennym Wilnie

Wydawnictwo Krytyki Politycznej

premiera: 10.07.2023

26 listopada 1937 roku rektor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, ks. prof. Aleksander Wójcicki, wprowadza zarządzenie w sprawie „porządku zajmowania miejsc w salach wykładowych”, zwyczajowo nazywane „gettem ławkowym”. W konsekwencji, odgórnie zostają wyznaczone oddzielne miejsca dla żydowskich studentów i studentek uniwersytetu. Wprowadzenie zarządzenia poprzedzone było długotrwałą eskalacją przemocy wobec żydowskich studentek i studentów oraz długim procesem „negocjacji” między Ministerstwem Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, władzami uniwersyteckimi, kołami akademickimi, korporacjami studenckimi oraz studentami i studentkami niezrzeszonymi. Autorka bada, dlaczego wprowadzono tę praktykę i jak doszło do jej instytucjonalizacji. Analizując dokumenty, korespondencję i ówczesną prasę, zastanawia się też nad językiem, który te praktyki umożliwił, i czy faktycznie ten język jest już tylko kwestią historyczną.

Marcin Kącki

Chłopcy. Idą po Polskę

Wydawnictwo Znak Literanova

premiera: 12.07.2023

Poszedłem do korwinistów i konfederatów.

Na początek? Dużo cukru.

A potem rozgrywki polityczne, intrygi, kochanki, noce na barze, nazistowskie piosenki.

Wbiłem się w szeregi chłopców, którzy maszerują równo, zauroczeni wizją wolności totalnej.

„A jeśli na końcu tego marszu czeka nas Polska totalna, w której wolność będzie tylko dla wybranych?”

Marcin Kącki, jeden z najlepszych i najbardziej doświadczonych polskich reporterów, nagradzany autor takich książek jak Białystok. Biała siła, czarna pamięć czy Oświęcim. Czarna zima, wraca z nowym reportażem o ludziach, którzy walczą o przejęcie władzy w Polsce.

Poznajmy tych, którzy chcą nami rządzić.

Aleksandra Kozłowska, Mirella Wąsiewicz

Islandia i Polacy. Historie tych, którzy nie bali się zaryzykować

Wydawnictwo Znak Literanova

premiera: 12.07.2023

Polacy, niczym kiedyś wikingowie, dotarli do brzegów Islandii w poszukiwaniu lepszego życia. Dziś są tam najliczniejszą mniejszością narodową.

Co sprawiło, że zostali na stałe?
Jak żyją i gdzie pracują?
Czy można dobrze zarobić i ile kosztuje życie na wyspie?

To pierwsza książka, która mówi o blaskach i cieniach życia na Islandii. Polacy pracują tam we wszystkich sektorach, zakładają własne biznesy, przewodzą strajkom, stoją na czele rady miejskiej. Jedni są tak bogaci, że mogą kupić żonie gwiazdkę z nieba, inni ledwo wiążą koniec z końcem.

Historię „nowych wikingów” piszą po swojemu. Opowiadają o problemach, których się nie spodziewali, pokazują życie na Islandii z wielu perspektyw, zdradzają miejsca, które warto zobaczyć, i te, do których lepiej się nie zapuszczać.

To historie tych, którzy zaryzykowali i postanowili przenieść na wyspę swój dom (łącznie z pianinem!).

Czy na Islandii warto zamieszkać?

Grzegorz Łyś

Bzik kolonialny. II Rzeczpospolitej przypadki zamorskie

Wydawnictwo W.A.B.

premiera: 12.07.2023

Pierwsza książka o kolonialnych aspiracjach Polski. Bzik kolonialny to nowy reportaż znakomitego historyka, który odkrywa przed nami zapomniany, wstydliwy wycinek dziejów Polski.

Kiedy jesienią 1934 r. minister Józef Beck podejmował na raucie delegację rządu Liberii, goście, którzy przybyli do Warszawy z przyjacielską wizytą, nie podejrzewali, że na biurko ich gospodarza trafił właśnie plan „opanowania całkowitej władzy w Liberii z zachowaniem formalnej suwerenności tego kraju”. W razie potrzeby zbrojnie. Brawurowa w zamyśle akcja liberyjska była jednym z epizodów polskiej międzywojennej „przygody” z kolonializmem, o której opowiada książka Bzik kolonialny – historii zapomnianej dziś, wstydliwej, niekiedy awanturniczej, często groteskowej. Dzięki koloniom, które się nam, jak zapewniano, jako mocarstwu, po prostu należały, Polska miała wydobyć się z biedy i zacofania. W rzeczywistości polskie ambicje to przykład zbiorowej iluzji, całkowitego braku realizmu oraz potęgi propagandy. A także dowód, że wkrótce po odzyskaniu niepodległości niemała część Polaków wyżej stawiała korzyści z panowania nad zamorskimi ziemiami i ludami niż dawną romantyczną dewizę „za wolność naszą i waszą”.

J.S. Margot

Minjan. Moje spotkania z ortodoksyjnymi Żydami

tłum. Olga Niziołek

Wydawnictwo Czarne

premiera: 19.07.2023

Utalentowany fotograf Dan zbiera monety o nominale dwóch euro. Żydówka Esther pije herbatę w kawiarni wyłącznie ze szklanek. Mosje, właściciel restauracji, w przeciwieństwie do większości chasydów chętnie pojawia się w mediach. To między innymi o nich opowiada J.S. Margot, tworząc barwny portret belgijskich Żydów zamieszkujących antwerpską Dzielnicę Diamentów.

Autorka bestsellerowego Mazel tow dokonuje czegoś niezwykłego: udaje się jej przeniknąć do świata i domów chasydów, co owocuje dziesiątkami spotkań i nowych znajomości. Sytuacja jest tym niezwyklejsza, że Margot nie ukrywa swoich poglądów – jest ateistką i feministką. Mimo to dzięki empatii, ogromnemu poszanowaniu odrębności i talentowi do nieosądzania udaje im jej nawiązać bliskie przyjaźnie oparte na zaufaniu.

Minjan to fascynująca opowieść o ortodoksyjnych Żydach w XXI wieku, którzy starają się żyć teraźniejszością, nie zapominając przy tym o trudnej przeszłości. To także pełna życzliwości i humoru opowieść o tym, jak możemy się spotkać mimo różnic, które na pozór wydają się nie do przekroczenia.

Magda Mieśnik, Piotr Mieśnik

Śmierć all-inclusive. Jak Polacy umierają na wakacjach

Wydawnictwo Znak Koncept

premiera: 12.07.2023

Pakując paszport i słomkowy kapelusz, pamiętaj, że… śmierć nie bierze urlopu.

Rozgwieżdżone niebo nad Madagaskarem, na huśtawce czwórka przyjaciół – Karolina, Radek, Marzena i Bartek. Nagle słyszą trzask – belka łamie się pod ciężarem wczasowiczów. Do Polski wrócą już we trójkę.

„Nic się nie martw, wszystko jest ok, świetnie się bawię i żadna krzywda mi się nie dzieje” – pisał Bruno do swojej mamy Aliny w mailu wysłanym z Doliny Parwati. Młody mężczyzna zaginął siedem lat temu. I podobnie jak w przypadku innych zniknięć na tym terenie – nie ma absolutnie żadnych świadków. Czy ta indyjska dolina słusznie nazywana jest Doliną Cieni?

Danuta i Marek zaginęli w wąwozie Samaria. Polaków dałoby się odnaleźć szybciej, gdyby pilot wycieczki od razu zgłosił ich zaginięcie i wraz z rezydentem z hotelu nie składał fałszywych zeznań. Po śmierci rodzeństwa opiekunowie turystów nadal zatrudnieni byli w biurze podróży.

Poznaj trzynaście historii o śmierci, kalectwie, nieuczciwych biurach podróży, leniwych rezydentach i bezradnych konsulach.

Rajskie plaże, open bar, muśnięte słońcem ciała, niezapomniane przygody – z tym kojarzą nam się wakacje.
Może należy łączyć je także z niebezpieczeństwem i śmiercią?

Douglas Preston, Mario Spezi

Potwór z Florencji. Śledztwo w sprawie seryjnego mordercy

tłum. Kaja Gucio

tłum. Olga Niziołek

Wydawnictwo Czarne

premiera: 26.07.2023

To się zdarzyło w wielu krajach: seryjny morderca, który w przewrotny sposób staje się symbolem swojej epoki i demaskuje jej mroczne oblicze. We Włoszech był nim Potwór z Florencji. Jego sława przekroczyła granice Italii, a zabójstwa i prowadzone śledztwo inspirowały Thomasa Harrisa przy pisaniu Hannibala. 

Wszystko zaczyna się w 1974 roku: na wzgórzach pod Florencją ktoś brutalnie morduje parę, która uprawia seks w samochodzie. Do 1985 roku w identycznych okolicznościach ginie kolejne dwanaście osób. Rozpoczyna się najdłuższe i najdroższe śledztwo w historii Włoch. O udział w zbrodniach podejrzanych jest prawie sto tysięcy mężczyzn, zatrzymanych zostaje kilkunastu, ale trzeba ich zwolnić, bo w tym samym czasie Potwór atakuje ponownie. Plotki i fałszywe oskarżenia rujnują życie wielu osób, a całe pokolenie florentczyków twierdzi, że zbrodnie odcisnęły piętno na mieście i życiu mieszkańców. Samobójstwa, ekshumacje, domniemane otrucia czy przesyłki zawierające fragmenty zwłok, a także seanse spirytystyczne na cmentarzach, sprawy sądowe, fałszywe dowody i zaciekłe prokuratorskie wendety: z czasem śledztwo samo staje się potworem, pochłaniającym wszystko na swojej drodze. 

Książka Douglasa Prestona i Maria Speziego to reportaż wyjątkowy – autorzy nie tylko obnażają słabości włoskiego wymiaru sprawiedliwości i szczegółowo relacjonują przebieg śledztwa, ale sami stają się jego częścią. Potwór z Florencji niczym najlepszy kryminał wciąga, trzyma w napięciu i niepokoi. Zwłaszcza że sprawcy morderstw nigdy nie odnaleziono…

Maciej Robert

Rzeki, których nie ma

Wydawnictwo Czarne

premiera: 5.07.2023

Rzeka, której nie ma, może (nie) istnieć na wiele sposobów. Może to być rzeka, która wysycha okresowo albo wyschła ostatecznie. Może to być rzeka pojawiająca się jedynie w historycznych opisach. Zamieniona w ściek, wciśnięta w kanał, zasypana piachem, zabetonowana lub zanieczyszczona tak bardzo, że trudno rozpoznać w niej rzekę. Może to być rzeka wymyślona. Rzeka zapomniana, której ślady znajdujemy w nazwach ulic czy niespodziewanych nierównościach terenu. Rzeki znikają od zawsze, ale jeszcze nigdy nie znikały tak szybko jak dziś. Zostawiają po sobie dotkliwy brak, pustkę, melancholię i widmo nieuniknionej katastrofy.

Maciej Robert poszukuje zagubionych rzek w swoim mieście, ale jego pasja nie ogranicza się do Łodzi. W każdym zakątku Polski, w którym się znajdzie, brodzi w rzekach tak małych, że nie mają nawet imienia, w potokach, strumieniach, strugach i rowach wypełnionych błotem. Snuje się także nad brzegami Wisły, Renu, Cisy czy Dunaju, tropi rzeki opisywane przez innych.

Niektóre z rzecznych bohaterek tej książki niosą w sobie pamięć tragedii, których były świadkami. Inne szemrzą cicho swoje historie i przepowiadają przyszłość.

Michał Rusinek

Ptak Dodo, czyli co mówią do nas politycy

Wydawnictwo Znak

premiera: 26.07.2023

Informacja czy propaganda?

Michał Rusinek rozbraja język polityków (nie tylko przed wyborami)

„Dziady” i dziadersi. Odmieniane przez wszystkie przypadki lex Czarnek i Polski Ład. Wojna. Dobra zmiana?

Słowa, które docierają do naszych uszu ze wszystkich stron. Zakażają rozmowy przy stole, przenikają niepostrzeżenie do języka dzieci, zniekształcają widzenie świata. Jak się przed nimi bronić? Myśleć samodzielnie i nie dać się uśpić.

Michał Rusinek od lat uważnie wsłuchuje się w język polityków, wyjaśnia rządzące nim mechanizmy i alarmuje, byśmy sami byli czujni. Wie, że manipulacji w przestrzeni publicznej nie da się za bardzo zmierzyć (chyba że w sasinach), ale przekonuje, że można ją zdemaskować i rozbroić.

Czy nauczy nas to odróżniać informację od propagandy? Nie potwierdzamy, nie zaprzeczamy. Ale wiedza o tym wszystkim należy nam się jak psu… micha!

Paulina Tondos

Islandia. Tam, gdzie elfy mówią dobranoc

Wydawnictwo Bezdroża

premiera: 11.07.2023

Islandia. Wyspa ognia i lodu. Królestwo zorzy polarnej i „żywych” wulkanów. Ojczyzna Odyna, Thora i Widara. Przystań wikingów. Kraina elfów, trolli, potworów i… maskonurów. Arkadia samotników i marzycieli. Odległa, zimna, nieznana, piękna, intrygująca… Niewielka, ale mająca wiele do zaoferowania.

Gdzie mieszkają elfy?
Kiedy wybuchają wulkany?
Co można było załatwić za pomocą magii?
Po co opowiadano sagi?
Czym są złe wieloryby?
Do czego służą wody geotermalne?

Odpowiedzi na te pytania (i wiele innych) znajdziemy w książce Pauliny Tondos. Na jej kartach autorka snuje wciągającą od pierwszych zdań opowieść o Islandii, o jakiej nie mówi się w przewodnikach. Przybliża dzieje wyspy od czasów pierwszych osadników do dzisiaj. Prowadzi do miejsc, w których kształtowała się islandzka państwowość. Przywołuje dawne wierzenia, konfrontując je z duchowością współczesnych mieszkańców. Przygląda się przyrodzie, obyczajom i przesądom, zagląda do nawiedzonych domostw, rozszyfrowuje imiona i nazwiska, podgląda codzienne życie wyspiarzy i daje się porwać islandzkiej muzyce. Przekonuje, że kraj, w którym zamarzają termometry, potrafi buzować nie tylko od gejzerów i lawy, ale także od gorących serc, i że warto zobaczyć go z bliska.

Anna Wietrzykowska

Niewidzialni rodzice. Jak rozmawiać o niepłodności

Wydawnictwo Filia

premiera: 12.07.2023

Jakim doświadczeniem życiowym jest niepłodność?
Jak wpływa na relacje w związku i z otoczeniem: w rodzinie, w pracy, wśród znajomych?
Jak widzą ją inni i jak postrzegają jej przyczyny?

Jedna na pięć polskich par doświadcza problemu z poczęciem dziecka. A jednak niepłodność to wciąż temat tabu. Często osoby, których dotyczy, czują się wykluczone, a ich bliscy nie wiedzą, jak rozmawiać.

Osoby, których niepłodność dotyka, to nie tylko pary, które po prostu nie mają dzieci. To pary, dla których dzieci są całym światem, ale w ich świecie są one nieobecne.

To książka nie tylko dla tych, którzy niepłodności doświadczają bezpośrednio, ale i tych którzy spotykają ją wśród bliskich i przyjaciół, bo dla nich może być lekcją wrażliwości i zrozumienia.

Niepłodność to choroba cywilizacyjna i zostanie z nami na długo.
Czas zrobić jej miejsce przy wspólnym stole.

Adam Zagajewski

Najwyższy człowiek świata. O Józefie Czapskim

Wydawnictwo a5

premiera: 4.07.2023

Zamiarem Adama Zagajewskiego było naszkicowanie sylwetki Józefa Czapskiego – malarza, pisarza, człowieka, obywatela, przyjaciela, czytelnika, rozmówcy. O Czapskim pisano już sporo, w Polsce i zagranicą. Mimo to wydaje się, iż jesteśmy dopiero na początku drogi, tym bardziej, że dopiero teraz rozpoczęła się prawdziwie światowa kariera jego dzieła.

Józef Czapski – niezwykły artysta, pisarz – był koronnym świadkiem okrucieństw XX wieku, ale miał też rozległe prywatne terytoria, na których zbudował niezwykły gmach swego malarstwa i pisarstwa. Takiego połączenia trudno szukać u innych wybitnych postaci minionego stulecia. W epoce rosnącej specjalizacji Czapski nie dbał o miedze dzielące sztukę od polityki czy literaturę od przyjaźni. Zwornikiem tych tak różnych dyscyplin było niestrudzone poszukiwanie prawdy, ciekawość intelektualna, surowość wobec czynów i łagodność wobec ludzi.

Pracę nad książką przerwała śmierć Adama Zagajewskiego. Wydawca postanowił powierzyć redakcję tomu Andrzejowi Franaszkowi, obecnie piszącemu biografię Józefa Czapskiego.

Redaktor poszerzył zakres tomu o wywiady Zagajewskiego o i z Czapskim, korespondencję obu artystów oraz wiersze Zagajewskiego poświęcone Czapskiemu. Publikacja jest również wzbogacona kilkoma reprodukcjami obrazów, o których mowa w tekście.