Przychodzimy do Was z kolejną potężną dawką premier #nonfiction. Szczególnie polecamy reportaże o Palestynie: jedną zbierającą osobiste opowieści Palestyńczyków, drugą o tym, jak można zarobić na okupacji i przemocy. Mamy historie bezdzietności z wyboru, żałoby po zwierzętach, codzienności z dystrofią mięśniową Duchenne’a oraz z endometriozą. Z pewnością warto sięgnąć po książki o dwóch słynnych technokratach: Elonie Musku i Billu Gatesie – bardzo różnych, a jednak obu problematycznych. A to zaledwie ułamek tego, co rynek wydawniczy ma do zaoferowania w październiku – sprawdźcie!
zebrała Agnieszka Pietrzak
Juan Luis Arsuaga
Ciało. Arcydzieło siedmiu milionów lat ewolucji
tłum. Ewa Ratajczyk
Wydawnictwo Znak
premiera: 15.10.2025
Dotknij swojego kolana. Poruszaj palcami stóp. Obróć przedramię i wczuj się w taniec swoich mięśni.
To nie tylko ruch. To ślady milionów lat ewolucji zapisanych w twoim ciele.
Juan Luis Arsuaga, wybitny paleontolog i mistrz opowieści o nauce, zabiera nas w niezwykłą podróż po ludzkim ciele. Z pasją detektywa i wrażliwością artysty odpowiada na często nurtujące nas pytania. Jak narodziła się nasza dwunożność? Dlaczego umiemy mówić, a inne zwierzęta nie? Jak to się stało, że ludzki mózg jest najdoskonalszym narzędziem na Ziemi?
Tajemnice ludzkiego ciała Arsuaga odkrywa… w Muzeum Prado. Przez pryzmat dzieł wielkich mistrzów pokazuje, jak inspirowało ono artystów od starożytności po nowożytność.
„Ciało. Arcydzieło siedmiu milionów lat ewolucji to więcej niż książka. To rewolucyjna lekcja anatomii, która przemówi do wszystkich twoich zmysłów. To także hołd dla Natury – wielkiej artystki, która przez wieki doskonaliła swoje arcydzieło. Ciebie”.
Kasper Bajon
Poznań kolonialny. Historia rodzinna z Tanzanią w tle
Wydawnictwo Czarne
premiera: 8.10.2025
Uważne studiowanie rodzinnych albumów i przyglądanie się znaczkom mogą niekiedy doprowadzić do wstrząsających odkryć. Dla Kaspra Bajona historia rodzinna okazała się źródłem wiedzy o polskim udziale w kolonizacji Afryki.
Gdy pod koniec XIX wieku Cesarstwo Niemieckie, nieco spóźnione, zasiadło do kolonialnego stołu, przypadły mu spore obszary dzisiejszej Tanzanii, Rwandy i Burundi. Nazwano je Niemiecką Afryką Wschodnią. Na przełomie stuleci udawało się tam wielu Polaków, mieszkańców zaboru niemieckiego – przede wszystkim wojskowych, lekarzy, ale też budowniczych i przedsiębiorców. Wśród nich byli stryjeczny pradziadek autora Stanisław Bajon, który postawił kilka kamienic i kościół na poznańskich Jeżycach, oraz jego szwagier Paul Fenster. Sto lat później Kasper Bajon wyruszył ich śladami w podróż do Tanzanii, gdzie obserwował skutki europejskiej eksploatacji tych ziem.
Jego książka to barwna i osobista historia utkana z rodzinnych dokumentów, skrawków pamięci, domniemań, lektur i własnych przygód, ale także opowieść o nieoczywistych związkach Poznania i tamtejszego mieszczaństwa z niemieckim „projektem kolonialnym” w Afryce.
Dorota Bidzińska
Republika pobożnych. Chasydzka historia Polski
Wydawnictwo Znak Horyzont
premiera: 29.10.2025
W logo Lublina przenikają się dwie bramy. Miejsce ich przecięcia tworzy oko, symboliczne, ale i konkretne. Oko Widzącego. Mistyka, którego wzrok sięgał dalej niż wzrok innych. Jakub Izaak Horowitz istniał naprawdę. Jego grób, ukryty na starym cmentarzu, to dziś jeden z ostatnich śladów po żydowskim Lublinie – mieście, z którego niegdyś promieniowała mistyczna siła.
Stąd Dorota Bidzińska rozpoczyna podróż przez Polskę chasydzką – niegdyś duchowe centrum Europy, dziś zbiór na wpół zapomnianych opowieści i atlas cmentarzy. Odwiedza miejsca naznaczone obecnością mistyków, tropi nie tylko ślady najważniejszych przywódców i nauczycieli, ale też innych, bez których ta historia byłaby niepełna: kobiet, współczesnych chasydów, artystów i opiekunów pamięci.
Tak powstała książka o kulturze, w której pieśń była modlitwą, a taniec – świętem. O wierze, która oznaczała wspólnotę, wyobraźnię i bunt. O pamięci, która trwa w opowieściach, w muzyce, w powracających co roku pielgrzymkach do grobów cadyków. I o Zagładzie, która przerwała ten świat, ale go nie unieważniła.
To nie podróż w przeszłość. To spotkanie z tym, co zostało i wciąż wraca.
Jon Billman
Urwany ślad. Zaginieni w amerykańskich parkach narodowych
tłum. Martyna Tomczak
Wydawnictwo Czarne
premiera: 22.10.2025
Parki narodowe w Stanach Zjednoczonych to miejsca o statusie niemal mitycznym – symbole wolności i obietnice przygody. Jednak mają też mroczniejszą stronę.
Na początku kwietnia 2017 roku Jacob Gray zatrzymał rower przy jednej z dróg prowadzących przez gęste lasy Parku Narodowego Olympic w stanie Waszyngton – i zniknął. Jakby rozpłynął się we mgle. Żadnych świadków, żadnego tropu. Jego historia nie jest wyjątkiem: co roku w amerykańskiej głuszy giną setki, może tysiące ludzi. Ile dokładnie? Nikt nie wie.
W poszukiwaniach pomagają helikoptery, psy tropiące i wolontariusze, ale równie często szczęśliwy traf. Mimo to wiele spraw nigdy nie znajduje rozwiązania. Wtedy pojawiają się teorie spiskowe: od porwania przez Wielką Stopę przez przejście do innego wymiaru do interwencji UFO.
Jon Billman tygodniami przemierzał bezdroża razem z rodziną Jacoba Graya, przede wszystkim z jego ojcem – ekscentrycznym surferem z Santa Cruz, który nie potrafił przestać szukać syna. Z tej podróży powstała opowieść o nadziei i rozpaczy.
Mick Brown
Nirvana Express. Mistycy, oszuści i poszukiwacze oświecenia
tłum. Barbara Gutowska-Nowak
Wydawnictwo Bo.wiem
premiera: 6.10.2025
Emisariusze oświecenia czy świątobliwi oszuści?
Gdy myślimy o duchowości Wschodu, widzimy odzianych w biel joginów, brodatych mędrców głoszących wolność, miłość i pokój oraz kolorowych hipisów tańczących w rytm psychodelicznej muzyki. Mick Brown pokazuje, jak indyjski mistycyzm – niegdyś traktowany jako egzotyczna ciekawostka – przeniknął do kultury masowej, zmieniając nasze postrzeganie religii, ciała i umysłu.
Podczas tej literackiej podróży spotykamy plejadę barwnych postaci: filozofa i mistrza duchowego Swamiego Wiwekanandę, Annie Besant z jej teozoficznymi wizjami oraz kontrowersyjnych nauczycieli, takich jak mentor Beatlesów Maharishi Mahesh Yogi czy guru bogaczy Bhagwan Shree Rajneesh (Osho). Autor opisuje zarówno pierwsze fascynacje Wschodem w wiktoriańskiej Anglii, ruchy kontrkulturowe lat 60. XX wieku, jak i współczesne skandale związane z nadużyciami w sektach.
Nirvana Express stawia kluczowe pytania o autorytet duchowych przewodników, naturę przebudzenia i granicę między autentycznym poszukiwaniem a łatwowiernością. To fascynująca, momentami niepokojąca opowieść o drodze Zachodu ku oświeceniu – od epickiego poematu o Buddzie po okultyzm, mizoginię i mordercze spiski.
Steve Crawshaw
Ukarać bezkarnych. Zbrodnie wojenne i walka o sprawiedliwość
tłum. Krzysztof Kowalczyk
Wydawnictwo Znak
premiera: 29.10.2025
Czy zobaczymy kiedyś Putina na ławie oskarżonych? A co z sojusznikami Zachodu, jak Benjamin Netanjahu? Czy rządy odważą się porzucić podwójne standardy?
Ukarać bezkarnych to połączenie wciągającej historii i poruszających relacji naocznych świadków zbrodni, począwszy od tych najnowszych, z Gazy i Buczy.
Autor relacjonuje swoje spotkania ze zbrodniarzami wojennymi, takimi jak Slobodan Milošević. Opowiada o tych, którzy domagali się ochrony ludności cywilnej i odpowiedzialności zbrodniarzy – od szwajcarskiego biznesmena, dzięki któremu mamy konwencje genewskie i prokuratorów w Norymberdze, po syryjskiego fotografa policyjnego, który pomógł wsadzić za kratki jednego z oprawców al-Asada. Śledzi losy dwóch najpotężniejszych i najbardziej wpływowych przywódców świata, ściganych dziś przez Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze.
Jeszcze niedawno postawienie przywódcy państwa przed sądem wydawało się nie do pomyślenia. Są tacy, którzy nadal uważają, że wielcy powinni pozostawać bezkarni. Jednak – jak pisze Steve Crawshaw – sprawiedliwość zyskuje nowe możliwości. Jego paląco aktualna książka daje przebłysk nadziei w mrocznych czasach.
Lesley Downer
Japonia. Od mitycznych początków do popkulturowej potęgi
tłum. Tadeusz Chawziuk
Copernicus Center Press
premiera: 29.10.2025
Ceremonia herbaty, sztuka układania kwiatów, ogrody zen, malarstwo tuszem, słynne haiku oraz manga, anime, nowatorskie filmy i niezwykłe gry komputerowe. Japonia znalazła sposób, żeby harmonijnie połączyć przeszłość z przyszłością, nowatorstwo z tradycją. Dlatego, żeby lepiej zrozumieć jej fascynującą kulturę, warto przyjrzeć się także i historii.
Lesley Downer zabiera nas w podróż przez wieki od mitycznych początków Japonii aż do czasów współczesnych. Od bogini słońca Amaterasu, przodkini cesarzy przez legendarną władczynię-wojowniczkę Himiko, walecznych samurajów, przebiegłych mnichów, roninów, gejsze, poetów i drzeworytników aż do bezwzględnych szefów yakuzy i charyzmatycznych polityków. Nie brakuje też mściwych duchów zamordowanych cesarzy i szogunów, które sprowadzają na śmiertelników zarazy, trzęsienia ziemi i huragany.
Kim był ostatni samuraj? Z czego zasłynął cesarz Saga? Kto i dlaczego otrzymywał wynagrodzenie w ryżu? Który cesarz przeniósł stolicę do Tokio? Skąd się wzięły kraby, które mają na skorupach zarys samurajskiej twarzy wykrzywionej w złośliwym grymasie? Jak działa słynna yakuza?
Ale, ale, zacznijmy od początku! A zaczęło się od tańca…
Andrzej Dragan
Quo vAIdis
Wydawnictwo Otwarte
premiera: 29.10.2025
„Od programów sprytniejszych od swoich twórców po jednorożce rysowane przez sieci neuronowe – jest tu wszystko, czego potrzeba, by samodzielnie myśleć o AI. Autor nie moralizuje, tylko grzebie, dziwi się i pokazuje, jak działa świat opisywany równaniami i kodem. To jedna z tych książek, po których świat widzi się trochę wyraźniej”.
Wojciech Zaremba, współzałożyciel OpenAI
„AI nabiera głębszego sensu wraz z książką Andrzeja Dragana. Czy to tylko funkcja matematyczna, mnożenie macierzy odtwarzające kolejne słowa jak stochastyczna papuga, bezduszny twór informatyków? Czy jednak modele wykazują cechy prawdziwej inteligencji, rozumują i są kreatywne? Ta książka to panoramiczny obraz, ale też świeże spojrzenie na tematykę AI. Niezwykle przystępnie opisuje mechanizmy działania modeli językowych nike sabrina 1 brooklyn fq3381 301. Poruszy niejeden neuron w naszych głowach”.
Remek Kinas, współtwórca polskiego modelu językowego Bielik
„Dragan bada AI jak nieznane zwierzę, dziwny fenomen przyrody. Ogląda z różnych stron. Testuje. Dźga i przekłuwa. Ucząc siebie – i czytelnika – tej rzeczywistości z ciekawością ADHD-owego dzieciaka, właściwą naukowcom-odkrywcom”.
Jacek Dukaj, pisarz
„AI wpłynie na każdy aspekt naszego życia, a Quo vAIdis przystępnie – i zaskakująco dogłębnie – wyjaśnia kluczowe pojęcia tej dziedziny. To niezbędnik do każdej poważnej rozmowy oAI”.
prof. Aleksander Mądry, MIT, OpenAI
„Warto przeczytać, aby zrozumieć, czym jest inteligencja. Ta «prawdziwa» i ta «sztuczna»”.
prof. Piotr Sankowski, UW, Ideas NCBR
Kamil Dziubka
Kierownik. Kulisy władzy Donalda Tuska
Wydawnictwo Czerwone i Czarne
premiera: 29.10.2025
Co się dzieje z Kierownikiem, jak współpracownicy nazywają między sobą Donalda Tuska? Dlaczego premier coraz mniej przypomina dawnego politycznego drapieżcę, jakim był przez ostatnie dwadzieścia lat? Jak wyglądają od środka relacje Tuska z Trzaskowskim, Hołownią, Kosiniakiem Kamyszem i Czarzastym? Czy Kierownik znów porzuci swoją partię i ucieknie przed przegranymi wyborami na jakąś wygodną, zagraniczną posadkę? Autor bestsellera Kulisy PiS tym razem wchodzi w sam środek rządzącej koalicji i głosami współpracowników Tuska buduje portret polityka.
Mówią ludzie z otoczenia Donalda Tuska:
Polityk KO: Znam Donalda od trzydziestu lat i przyznam, że go nie poznaję. Widzę w nim to, czego do tej pory nie dostrzegałem, czyli bezradność, brak pomysłowości, rozpaczliwe ruchy.
Poseł PSL: Pierwszy kontakt z Donaldem? Czarodziej. Serce na dłoni, „kochany Donald”. Jednak wie pan, jak to jest. Kochany mąż potrafi być i czarodziejem, i sukinsynem.
Współpracownik Donalda Tuska: Jak się Kierownik wkurza, to mówi przez zaciśnięte zęby. Wtedy też pokazuje te swoje słynne wilcze oczy. Potrafi być bardzo nieprzyjemny.
Europoseł KO: On nie ma problemu z tym, żeby odsuwać ludzi, którzy byli mu przez jakiś czas bliscy. Wygumkowuje ich, odstawia na bok. Nienawidzi sytuacji, w których musi cokolwiek komukolwiek zawdzięczać.
Współtwórca kampanii wyborczych: Trendy światowe w polityce są niekorzystne dla nas i Tusk o tym wie. Na pewno myśli o tym, jak do 2027 roku trzymać tę całą konstrukcję w ryzach. A może też o tym, jaką legendę zbudować przed przejściem do opozycji. Mam jednak dziwne wrażenie, że on znajdzie jakiś pretekst i po prostu ucieknie.
Minister: Rzeczywistość bardzo Tuska zaskoczyła. Nie był w stanie uwierzyć, że młodzi ludzie tak mocno poszli do prawej ściany. Zdał sobie sprawę, że nie wszystko kręci się wokół niego i to nie on już nadaje wszystkiemu ton.
Współpracownik Donalda Tuska: Donald zawsze powtarzał, że władzy się nie dostaje, tylko się ją bierze. On z rządzenia sam nie zrezygnuje, bo to jest całe jego życie. Marniał w Brukseli, bo nie miał żadnej władzy. Odzyskał ją po powrocie do Polski. I ją ma. Może jest ułomna, ale jest. Dlaczego miałby z niej rezygnować? I komu miałby ją oddać? Zawsze mówił, że jak ktoś chce być królem, musi zamordować króla. Hodowanie następcy rzadko się sprawdza.
Tomáš Forró
Śpiew syren. W głąb wojennej Ukrainy
tłum. Andrzej S. Jagodziński
Wydawnictwo Czarne
premiera: 15.10.2025
Śpiew syren to podróż w sam środek wojny – bez filtrów, bez patosu, bez propagandowych mitów. Tomáš Forró przemierza linię frontu od Donbasu po zrujnowane miasta południa Ukrainy, wchodzi do okopów, szpitali polowych, zbombardowanych bloków.
To nie jest kronika bitew ani katalog bohaterskich czynów. To zapis spotkań z ludźmi wciągniętymi w walkę – bojownikami i dezerterami, kolaborantami i patriotami, ofiarami bombardowań i szabrownikami. Forró pokazuje życie pod rosyjską okupacją, dylematy mieszkańców miast zamienionych w ruiny, ryzykowne akcje partyzantów działających głęboko za linią wroga.
W jego opowieści są głód, rozpacz i wściekłość, ale też okruchy wspólnoty i nadziei, która potrafi przetrwać nawet wśród ruin. Autor dociera do miejsc i historii, o których milczą media: śledzi tajemnicze działania rosyjskich generałów w radioaktywnych lasach Czarnobyla, tropi błędy rosyjskich służb w planowaniu inwazji, pyta, jak Rosja i Ukraina znalazły się na kursie tak destrukcyjnej konfrontacji – i jak wojna przekształca ukraińskie społeczeństwo od środka.
To książka, która nie pozwala patrzeć na wojnę z bezpiecznego dystansu.
Aleksandra Gałka-Reczko
Dług. Reportaże spod kreski
Wydawnictwo Poznańskie
premiera: 15.10.2025
Niezapłacona rata, faktura, mandat, kredyt na zero procent, który przez drobne niedopatrzenie kończy się windykacją – dłużnikiem można stać się bardzo łatwo. A dług to nie tylko debet na koncie czy wpis w rejestrze dłużników. To przede wszystkim emocje: niepewność, strach, bezsilność i poczucie wstydu.
Dlaczego tak mało wiemy o pieniądzach? Po co się zadłużamy? Czy robimy to inaczej niż Czesi, Duńczycy czy Amerykanie? Co nasze zadłużenie mówi o naszym podejściu do kwestii zaufania? Jak żyć z długiem? A gdy stracimy kontrolę – co zrobić, żeby z niego wyjść?
Aleksandra Gałka-Reczko, laureatka Konkursu Reporterskiego Wydawnictwa Poznańskiego, wysłuchała dziesiątek opowieści – czasem bolesnych, czasem absurdalnych, ale zawsze prawdziwych. Artysta, który wpadł w spiralę długu, by rozwijać swój teatr, owoc jego pasji. Małoletnia M., która odziedziczyła dług po swoim dziadku. Naukowczyni, która chwilówkami finansowała swoje wystawne życie w stolicy. „Robin Hood dłużników”, były windykator, który teraz pomaga dłużnikom. I wreszcie – komornik, który pokazuje, jak to wszystko wygląda „po drugiej stronie lustra”. To tylko niektóre z tych opowieści. Wszystkie składają się na reporterską podróż po Polsce zadłużonej – tej widocznej w raportach i opracowaniach oraz tej ukrytej za fasadą „dobrego życia”. To także książka o tym, jak dług kształtuje nasze codzienne wybory i marzenia. A być może też o tym, jak wiele możemy się dowiedzieć o sobie właśnie wtedy, gdy jesteśmy pod kreską.
David A. Graham
Projekt 2025. Ameryka Donalda Trumpa
tłum. Marek Rostocki
Wydawnictwo Prześwity
premiera: 24.10.2025
Po powrocie prezydenta Donalda Trumpa do Białego Domu w styczniu 2025 roku rozeszła się wieść, że wdraża on w życie „Projekt 2025”, prawie 1000-stronicowy raport opublikowany przez The Heritage Foundation, konserwatywny ośrodek analityczny. Dyskusje – i obawy – towarzyszące publikacji jeszcze bardziej się wzmogły, gdy jego autorzy objęli ważne stanowiska w drugiej administracji Trumpa.
Co dokładnie zawiera raport „Projekt 2025”? Kim są jego autorzy i jakie ma on znaczenie dla przeciętnych Amerykanów – teraz i w przyszłości – niezależnie od wyznawanych poglądów politycznych?
David A. Graham przedstawia okoliczności powstania raportu i omawia najważniejsze propozycje zawarte w tym obszernym dokumencie. Wyjaśniając strategię radykalnego wzmocnienia władzy wykonawczej, przedstawia cele, jakim ma to służyć: wymuszenie tradycyjnych norm płciowych, zdziesiątkowanie służby cywilnej, przeprowadzenie masowych deportacji, ograniczenie regulacji dotyczących korporacji i ochrony pracowników i wiele innych.
Graham twierdzi, że „Projekt 2025” to intelektualna mapa drogowa nowej administracji, a jej elementy powinny być znane nie tylko osobom interesującym się polityką. Przekonująca i jasna w przekazie, książka jest skierowana do tych, którzy najbardziej odczują skutki realizacji „Projektu 2025”.
Brad Gooch
Keith Haring. Linia, która zmieniła sztukę
tłum. Dagmara Budzbon-Szymańska
Wydawnictwo Znak Literanova
premiera: 15.10.2025
Na początku lat 80. XX wieku na ulicach Nowego Jorku zaroiło się od komiksowych rysunków. Na ścianach metra, chodnikach i budynkach pojawiły się raczkujące dzieci, szczekające psy i wirujące białe linie.
Nikt nie wiedział, że ich autorem jest niepozorny okularnik z małego miasteczka w Pensylwanii.
A już na pewno nikt nie sądził, że ten chłopak stanie się ikoną undergroundowej sztuki Nowego Jorku.
Obrazy Keitha Haringa wkrótce znalazły się na ubraniach Vivienne Westwood i na okładce płyty Davida Bowiego. To jemu Madonna zaśpiewała na urodzinach Like a Virgin. Jean-Michel Basquiat był stałym gościem jego imprez. A Andy Warhol zapraszał go do swojej legendarnej Fabryki.
Keith jako jeden z pierwszych zaczął burzyć mur między sztuką wysoką a popkulturą.
Bohomazy, za które został wiele razy aresztowany, niosły jednak ważny przekaz. Jego sztuka była manifestem wolności, wyrazem walki z wykluczeniem, sprzeciwem wobec ignorancji polityków.
Śpieszył się, żeby o tym wszystkim opowiedzieć, jakby wiedział, że jego życie będzie tak tragicznie krótkie.
Rysował jak szalony, a miasto było jego płótnem.
Brad Gooch spotkał się z ponad dwustoma osobami, które znały Keitha Haringa. Dzięki temu udało mu się ukazać geniusz artysty, ponadczasowość jego dzieł i ich ogromny wpływ na sztukę współczesną.
To historia pełna barw, gestów, głośnej muzyki i ciszy ostatnich dni, w której linia Haringa staje się najkrótszą drogą do zrozumienia nowojorskiej bohemy artystycznej lat 80. To opowieść o sztuce, wolności, ludzkiej wrażliwości i niegasnącej potrzebie wyrażania siebie.
Daria Grzesiek
To był tylko pies. O żałobie po zwierzętach
Wydawnictwo Dowody
premiera: 22.10.2025
Kinga była ulubienicą Poznania – płakało po niej całej miasto. Suczki Tusia i Ziutka na ostatni posiłek zjadły to, co szkodziło im za życia: pierwsza łososia i zielone oliwki, druga parówkę. Żółw E.T. dostał imię po dzielnym ufoludku z filmu Spielberga – pokonał go zepsuty kabel grzewczy w skrzyni do hibernowania.
Daria Grzesiek zebrała opowieści opiekunów, którzy doświadczyli śmierci swoich zwierząt. Zrobiła to, ponieważ sama mierzyła się z chorobą, cierpieniem i odejściem swojej Ziuty. Wtedy uświadomiła sobie, że nie wie, w którym momencie najlepiej podjąć decyzję o eutanazji ani jak zorganizować taki zabieg, co zrobić z ciałem, jakie są możliwości pochówku zwierzęcia i w końcu – jak poradzić sobie z bólem po stracie. Jej bohaterowie stanęli przed podobnymi dylematami: ile kosztuje kremacja świnki morskiej, a ile konia? Czy eutanazja wygląda jak spokojne usypianie? Czy na pogrzebie zwierzęcia są przemowy, modlitwy, śpiewy? W jaki sposób upamiętnić zmarłego innego gatunku?
Koty i psy, ale również słoń, świnki morskie, żółwie, koń i kury. Historie ich oraz ich opiekunów są historiami o śmierci – więc o życiu. O trosce i odpowiedzialności, o dzieleniu codzienności, o wspólnych radościach, przyjaźni, planach, oddaniu, poświęceniu, o chorobie, pożegnaniu i o tym, jak przeżyć żałobę, gdy otoczenie reaguje wzruszeniem ramion: daj spokój, to był tylko pies.
Jacek Harłukowicz
Chłopcy z ferajny. Największa afera w polskiej polityce
Wydawnictwo Czerwone i Czarne
premiera: 15.10.2025
W grudniu 2023 roku do kilkunastu mieszkań najważniejszych osób z kierownictwa Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych wkraczają funkcjonariusze Centralnego Biura Antykorupcyjnego. Do mieszkania prezesa agencji Michała Kuczmierowskiego wchodzą na ostro: w akcji biorą udział uzbrojeni antyterroryści. Oto rozpoczyna się rozbijanie funkcjonującej w najbliższym otoczeniu szefa rządu – jak to później określi prokuratura – zorganizowanej grupy przestępczej, która okraść miała budżet państwa na co najmniej kilkaset milionów złotych. A skala wykrytego przekrętu nie znajduje odzwierciedlenia w żadnej z ujawnionych kiedykolwiek afer.
Wcześniej agenci CBA przez wiele miesięcy podsłuchują rozmowy telefoniczne osób z kierownictwa RARS i obsługujących ją przedsiębiorców. Orientują się, że wszyscy tam są ze sobą powiązani, doskonale się znają i spotykali się z samym Mateuszem Morawieckim. Efektem operacji CBA pod kryptonimem „Walet” i śledztwa prokuratury było odkrycie w najbliższym otoczeniu premiera prawdziwego korupcyjnego układu przez wielkie „U”. Jego twórcami i głównymi beneficjantami są ludzie z najbliższego otoczenia Morawieckiego: harcerze, ludzie z Solidarności Walczącej, a także współpracownicy premiera z jego kancelarii.
Jaka była rola premiera w aferze, na której Skarb Państwa stracił, lekko licząc, od pół miliarda do nawet siedmiuset milionów złotych? Jacek Harłukowicz, ceniony dziennikarz śledczy, zrobił dziennikarskie śledztwo, którego wyniki Czytelnik znajdzie w tej książce.
Anna Kamińska
Nie dopytuj się. Historie z Bieszczadów. O kobietach, lesie i wężu w dolinie Sanu
Wydawnictwo Literackie
premiera: 29.10.2025
Od leśnych szeptów Białowieży do górskiego echa Bieszczadów.
Pierwsza książka o kobietach w Bieszczadach.
Anna Kamińska, bestsellerowa autorka biografii i reportażu Białowieża szeptem, powraca z opowieścią o Bieszczadach, miejscu pełnym sprzeczności, piękna, surowości, dzikości, baśniowości, mroku, zmysłowości i niewypowiedzianych tajemnic.
Bieszczady są jak kobieta, niepokorne, niezależne, nieposkromione. Są tu pełnoprawnym bohaterem, a ich dzikość nadaje ton opowieści.
To miejsce wybrane przez niezwykłe kobiety: Zofię Komedową, Marię Kownacką, Joannę Hasiorową, żonę Hasiora, której historia przez nikogo nie była jeszcze opisywana. Odnajdujemy w nich także ślady Simony Kossak, bohaterki pierwszej bestsellerowej biografii Kamińskiej. Każda z tych kobiet na swój własny, wyjątkowy sposób wpisała się w krajobraz Bieszczadów. Autorka z uwagą i wrażliwością kreśli portrety bohaterek, a jednocześnie wsłuchuje się w głosy tych, którzy w górach szukali schronienia, wolności, przygody albo nowego początku.
Nie dopytuj się to tytuł, który wybrzmiewa jak echo – pełne tajemnic, ukrywanych prawd, bólu, ale i pamięci o napięciach kulturowych, wysiedleniach i wojnie. To także opowieść o ciszy, która czasem mówi więcej niż słowa.
Maciej Kawecki
Tytani. Wybitni naukowcy i wizjonerzy o granicach poznania
Wydawnictwo Pałac Dożów
premiera: 29.10.2025
Rozmowy Macieja Kaweckiego nie są dla wszystkich. Ale jeśli jesteś kimś, kto chce trzymać rękę na pulsie pędzącego do przodu świata, to są dla Ciebie.
Nie ma pytań łatwych: Jak powstał wszechświat? Co łączy świat kwantowy z klasycznym? Jaka jest natura sztucznej inteligencji – bardziej ludzka czy może jednak to statystyczna ułuda? Skąd bierze się ludzka świadomość? Jakie korzyści przyniesie nam genetyka? Czy można badać ludzkie embriony? Jak kwantowy komputer zmieni naszą rzeczywistość?
Najważniejsze w tej książce są jednak odpowiedzi. Padają nie z ust ludzi przypadkowych, ale takich którzy pracują całe życie, żeby móc ich udzielić. Naukowcy, wynalazcy, badacze, liderzy biznesu nie posługują się frazesami. Mówią rzeczy frapujące i nieoczywiste. Mają dar oddawania trudnych zagadnień własnymi słowami. Tłumaczą świat, bo wiedzą, czego jeszcze nie wiemy. Wiedzą, gdzie są granice poznania. Warto posłuchać znawców – to prawdziwi TYTANI.
Nawet w Internecie można rozmawiać o istocie rzeczy.
Aleksandra Korczak
Bezradne i romantyczne. Bohaterki lektur dla szkoły podstawowej
Wydawnictwo Krytyki Politycznej
premiera: 15.10.2025
Dlaczego w szkole omawia się lektury, w których dziewczyny głównie płaczą, gotują albo czekają, aż ktoś je uratuje? Czemu tak mało bohaterek ma coś do powiedzenia? Dlaczego większość głównych postaci to faceci, a kobiety funkcjonują w tle – jako matki, kucharki lub przyszłe żony? Dlaczego w kanonie prawie nie ma autorek, a jeśli już są jakieś bohaterki pierwszoplanowe, to wiecznie się stroją albo marzą o ślubie?
Aleksandra Korczak z pasją pokazuje, jak silnie stereotypy płciowe przenikają do edukacji, jak szkoła wtłacza nas w stare, nieżyciowe role i jak lektury uczą nas, kim mamy być, zamiast pytać, kim chcemy być, oraz proponuje, jak to zmienić.
Bezradne i romantyczne to błyskotliwa, odważna i potrzebna analiza kanonu lektur szkolnych autorstwa doświadczonej nauczycielki i badaczki. Książka nie tylko dla uczennic, nauczycieli czy rodziców – ale dla wszystkich, którzy chcą, by szkoła była bardziej równościowa i otwarta.
Dariusz Kortko, Judyta Watoła
Zembala. Szpital to ja. Historia słynnego kardiochirurga
Wydawnictwo Agora
premiera: 15.10.2025
„Straciłem syna, straciłem swój szpital. Życie nie ma już dla mnie sensu” – to ostatnie słowa wypowiedziane przez profesora Mariana Zembalę w dniu, w którym zwolnił swojego syna Michała z funkcji szefa kardiochirurgii. Kilka godzin później odebrał sobie życie.
Jeden z najlepszych polskich lekarzy, uczeń Zbigniewa Religi (towarzyszył mu przy pierwszym w Polsce udanym przeszczepie serca). Sprawił, że kierowane przez niego Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu stało się wiodącym szpitalem w Polsce. Sukces gonił sukces: pierwszy przeszczep serca i płuc, pierwszy jednoczesny przeszczep serca i nerki, coraz więcej przeszczepów u dzieci, udane przeszczepy płuc u chorych na mukowiscydozę. Zembala publicznie przekonywał, że nie ma operacji na sercu, której nie można by przeprowadzić w Zabrzu.
Ta biografia to opowieść o człowieku pełnym sprzeczności – oddanym pacjentom i bezwzględnym dla pracowników. „Był jak lokomotywa, która rozjeżdża ludzi” – mówili ci, którzy z nim pracowali. Ambitny, niestrudzony, pędzący do przodu bez względu na przeszkody. Do końca nie chciał, a może nie umiał, się zatrzymać.
Autorom udało się stworzyć wielobarwny portret człowieka, który zmienił oblicze polskiej medycyny, ale nie potrafił uratować samego siebie.
Agnieszka Krzemińska
Homo (nie tylko) sapiens. Inna opowieść o naszych przodkach
Wydawnictwo Literackie
premiera: 22.10.2025
Na początku była ciekawość – nie miecze ani ogień, lecz pytania. Kim byliśmy naprawdę, zanim nazwaliśmy siebie cywilizacją? Jak wyglądało życie tych, których tak chętnie schematyzujemy: dzikich, prymitywnych, podporządkowanych naturze?
Obraz przeszłości, jaki znamy ze stereotypów, rozpada się w tej opowieści na naszych oczach. Mit o linearnym postępie ustępuje miejsca historii pełnej zwrotów, stagnacji i wyborów, które nie zawsze prowadziły w stronę rozwoju. Romantyczna wizja „zdrowego życia na łonie natury” okazuje się równie krucha – choroby, niedobory i ciężkie warunki były codziennością.
Równie zaskakująco jawią się kobiety – uczestniczki polowań i współtwórczynie rewolucji neolitycznej – oraz dzieci, którym okazywano zarówno surowość, jak i czułość. W tle wybrzmiewa dramatyczna historia gatunku Homo sapiens i jego krewniaków, z których na polu rywalizacji o przetrwanie pozostaliśmy tylko my.
Nie ma tu też miejsca na sentymentalny obraz człowieka żyjącego w harmonii z naturą. Od zarania dziejów towarzyszyła nam eksploatacja i niszczenie środowiska, a nasze społeczności były znacznie bardziej mobilne i dynamiczne, niż zwykliśmy sądzić. Migracje dotyczyły nie tylko ludzi, lecz także idei i sposobów życia.
Zamiast prostych odpowiedzi dostajemy fascynującą, nieoczywistą historię – opowieść o wyborach, sprzecznościach i dylematach, które wciąż brzmią zadziwiająco aktualnie. Bo pytanie o to, kim jesteśmy, nie zaczyna się w teraźniejszości, lecz w pradziejach.
Dawid Kujawa
W myśl praw geometrii. Jak lewica przestała się martwić i pokochała logikę towarową
Wydawnictwo Filtry
premiera: 22.10.2025
Dawid Kujawa, jeden z najciekawszych głosów krytyki literackiej młodego pokolenia tym razem odchodzi od teorii literatury, by dać nam przenikliwy esej dotyczący tak żywotnych dla nas wszystkich idei jak wiara, nadzieja, miłość, wolność, równość, braterstwo, ale także współczucie, szczodrość i mądrość. Co się z nimi stało w czasach, gdy kapitalizmowi przestały wystarczać podboje geograficzne i dokonał kolonizacji naszego wnętrza? Czy wspólnotowe wartości da się jeszcze ocalić?
Autor, krytykując współczesną lewicę, która swoją sprawczość w dużej mierze sprowadziła do facebookowego spektaklu, a bunt zamieniła w towar, z finezją i swadą pokazuje, jak myślenie ilościowe opanowało wszystkie aspekty naszego życia, wypierając jakość. Miłość zdaje się coraz trudniejsza, gdy kierują nią aplikacyjne algorytmy. Spełnienie jest całkowitą mrzonką, kiedy indywidualność rozmieniliśmy na drobne, przekształcając ją w zbiory kliknięć, preferencji i godzin spędzonych przed ekranem. Samotność i depresja jawią się jako naturalna odpowiedź na kulturę, która promuje konkurencyjność i egoizm – zarówno w stosunkach pracy, jak w osobistych relacjach: wszak bezwarunkowe wsparcie straciło dawny sens, a na pierwszy plan w debacie publicznej wysunęła się koncepcja umiejętnego stawiania granic i autonomii jednostki. Czy w takich warunkach bliskość jest w ogóle możliwa? Nawet seks przestał być wolną przestrzenią zabawy, przekształcając się w wynik umowy transakcyjnej.
W myśl praw geometrii. Jak lewica przestała się martwić i pokochała logikę towarową to niezwykle ważna książka szukająca odpowiedzi na pytanie, co zrobić, by lewica urwała się z dopaminowej spirali agresji, która nakręca cancel culture, i pomogła nam uratować niepodzielność oraz zachować duszę.
Ching Kwan Lee
Hongkong. Nieustająca walka o tożsamość
tłum. Paweł Szadkowski
Copernicus Center Press
premiera: 29.10.2025
Hongkong – niewielki punkt na mapie świata, jedna z głównych arterii globalnej gospodarki. Niegdysiejsza perła w koronie imperium brytyjskiego, brama do kontynentalnych Chin i główne centrum finansowe Azji. Chętnie odwiedzany przez ludzi z całego świata dzięki strategicznemu położeniu między Wschodem a Zachodem.
Jednak zryw społeczny z 2019 roku na zawsze zmienił oblicze Hongkongu, od tej pory znanego jako „miasto protestów”. Zjednoczeni wokół hasła „wyzwolić Hongkong, rewolucja naszych czasów” mieszkańcy stawiali czoła niekończącym się salwom gazu łzawiącego i gumowych kul oraz strumieniom wody z armatek. Ich bronią były pokojowe marsze, barykady, koktajle Mołotowa, taktyki miejskiej partyzantki oraz stawianie barykad.
Od tej pory protesty właściwie nie ustawały. Dały one początek symbolom nowej kultury: hymn, język gestów, zwroty językowe, krój czcionki, styl ubioru, maskotki i charakterystyczne barwy, deklaracje oraz istna eksplozja graffiti oraz sztuki publicznej. Do historii przeszły hasła „Bądź jak woda” zapożyczone z filozofii jednego z najsłynniejszych synów Hongkongu, Bruce’a Lee czy „Jeśli spłoniemy, spłoniecie razem z nami” z Igrzysk śmierci.
Ching Kwan Lee, profesor socjologii, opowiada historię swojego rodzinnego miasta w przełomowym momencie geopolitycznej rywalizacji między Chinami a Zachodem, łącząc własną opowieść z wnikliwą analizą polityczną i bogatą historią.
Antony Loewenstein
Laboratorium Palestyna. Jak Izrael eksportuje technologię przemocy na cały świat
tłum. Agnieszka Sobolewska
Wydawnictwo Szczeliny
premiera: 15.10.2025
Jak Izrael zarabia na okupacji Palestyny?
Laboratorium Palestyna to książka, która odpowiada na to pytanie z druzgocącą precyzją. Od ponad pół wieku izraelski przemysł obronny wykorzystuje okupowane terytoria palestyńskie jako teren testowy – miejsce, gdzie sprawdza działanie broni, systemy nadzoru i technologie inwigilacji. Efekt? „Sprawdzone w boju” rozwiązania trafiają dziś do armii, reżimów i korporacji na całym świecie – od Europy po Birmę, od Jeffa Bezosa po uchodźców na Morzu Śródziemnym.
Ta książka nie pozwala odwrócić wzroku. Wstrząsa, prowokuje i zostaje z czytelnikiem na długo. Laboratorium Palestyna to nie tylko opowieść o Palestynie. To opowieść o świecie, w którym każdy z nas może stać się testowanym przypadkiem.
Antony Loewenstein – niezależny dziennikarz żydowskiego pochodzenia – odsłania kulisy tego globalnego biznesu, korzystając z tajnych dokumentów, relacji świadków i własnych dochodzeń. Pokazuje, jak z cierpienia Palestyńczyków powstał dochodowy model eksportowy: inwigilacja, przemoc, przetrzymywanie bez wyroku – opakowane w język „innowacji” i „bezpieczeństwa”.
Marcin Łuniewski
Rosja. Od rozpadu do faszystowskiej dyktatury. Scenariusze przyszłości 2026–2036
Wydawnictwo Prześwity
premiera: 10.10.2025
Mimo pobożnych życzeń wielu Rosja nie zniknie z mapy świata. Będzie tu, także u naszych granic
Jak Rosja może wyglądać w przyszłości oraz jak będą kształtować się jej relacje z Zachodem? Zmieni się w brutalną i agresywną dyktaturę podobną do tej w Korei Północnej czy wręcz przeciwnie – stanie się państwem demokratycznym i dołączy do grupy krajów szanujących pokój i prawo międzynarodowe? Grozi jej rozpad czy jeszcze silniejsza unifikacja? Będzie bardziej na Zachodzie czy jednak na Wschodzie?
Marcin Łuniewski kreśli różne scenariusze najbliższej dekady rosyjskiej przyszłości, bazując na trendach i zjawiskach, które już w Rosji zachodzą, na historycznych odwołaniach i analogiach do historii Rosji, Polski i Francji oraz na wiedzy takich znakomitych ekspertów jak dr Michał Patryk Sadłowski, dr Władisław Inoziemcew i prof. Siergiej Jerofiejew.
David McWilliams
Pieniądz. Historia ludzkości
tłum. Diana Wierzbicka
Wydawnictwo Marginesy
premiera: 8.10.2025
Od pierwszej miarki zboża po współczesne finansowe innowacje – i przekręty.
Czym właściwie jest pieniądz? Przedmiotem, ideą, a może technologią, która od tysięcy lat oddziałuje na rozwój człowieka i kształt społeczeństw?
David McWilliams zabiera nas w niesamowitą i pełną humoru podróż przez historię ludzkości, gdzie katalizatorem zmian okazuje się właśnie pieniądz. To, co uważamy za oczywistość, McWilliams ukazuje w zupełnie nowym świetle – od przełomowego momentu, którym było porzucenie koczowniczego trybu życia, przez pierwsze kredyty i instytucje finansowe, aż po rozwój kryptowalut. Przedstawiając historię rozwoju ekonomii, przy okazji przystępnie tłumaczy genezę i istotę zjawisk gospodarczych, z którymi mamy do czynienia do dziś.
Dzięki błyskotliwemu połączeniu historii, ekonomii i antropologii Pieniądz to fascynująca lektura dla wszystkich zainteresowanych mechanizmami przemian społecznych oraz dla tych, którzy poszukują nieoczywistej, zaskakującej analizy.
Dalia Mikulska
Kiedyś wszyscy byliśmy tu ludźmi. Reportaże z Palestyny
Wydawnictwo Filtry
premiera: 8.10.2025
Na początku października 2023 roku świat zamarł w szoku na wieść o okrucieństwach, których dokonał Hamas w Izraelu. Liczne amerykańskie media donosiły, że blisko czterdziestu dzieciom z kibicu Kfar Aza na południu Izraela obcięto głowy. Prezydent Joe Biden mówił, że na własne oczy widział zdjęcia tych dzieci. Wkrótce jednak się z tego wycofał. Okazało się, że nie ma na to żadnych dowodów poza słowami anonimowych izraelskich żołnierzy. Dalia Mikulska pragnie usłyszeć palestyńską wersję tej opowieści. Pisze o zbiorowej karze, która dotknęła Palestyńczyków za zbrodnie Hamasu. Rozmawia z konkretnymi osobami, które Izraelczycy wtrącili do więzień i torturowali, choć nie miały one nic wspólnego z operacją 7 października. Przez osobiste historie par i rodzin opowiada o tym, jaki wpływ ma realizowany od lat przez rządy Izraela apartheid na miłość i prywatność. Odsłania ludobójczą logikę państwa, które tworzy w Gazie strefę „niezdatną do życia”, a jednocześnie blokuje jej mieszkańcom drogę ucieczki.
Przejmujący reportaż Dalii Mikulskiej pokazuje, jak łatwo naród represjonowany staje się agresorem. I przypomina prawdę, którą zawsze warto powtarzać: czystka etniczna w żadnym wypadku nie jest odpowiedzią.
Joanna Moorhead
Surrealistyczne przestrzenie. Życie i sztuka Leonory Carrington
tłum. Agnieszka Nowak-Młynikowska
Wydawnictwo Smak Słowa
premiera: 15.10.2025
Leonora Carrington należała do awangardy – zarówno w historii kobiet artystek, jak i w rozwoju surrealizmu. Była wizjonerką, a jej zainteresowania – takie jak feminizm, ekologia, tajemniczy świat mistyki czy wzajemne powiązania wszelkich zjawisk – podziela dziś wielu ludzi. Sprzeciwiając się normom i konwenansom swoich czasów, Leonora porzuciła rodzinę, społeczeństwo i Anglię, by otworzyć się na nowe doświadczenia w Europie, a także w obu Amerykach, i stworzyć własny, niepowtarzalny styl artystyczny.
W tej poruszającej ilustrowanej biografii dziennikarka i pisarka Joanna Moorhead podąża śladem swej kuzynki, aby ze swadą opisać życie i twórczość Leonory, jej miłości i przyjaźnie. Zabiera czytelnika w osobistą podróż przez Wielką Brytanię, Europę, Stany Zjednoczone i Meksyk. Opisuje miejsca i spotkania, które odcisnęły trwałe piętno w pamięci Leonory Carrington: kuchnię jej babki, z ogromnym piecem; kryjówkę w odległym zakątku Kornwalii, gdzie spędziła wakacje z Maxem Ernstem, Lee Miller i Man Rayem; szpital psychiatryczny w Santanderze; Nowy Jork, w którym zamieszkała wśród innych emigrantów z Europy; oraz jej ostatnie schronienie w mieście Meksyk – miejsca i wydarzenia, które powracały (nierzadko po dziesiątkach lat) w sztuce Leonory i w jej twórczości literackiej. „Domy są jak ciało” – napisała Leonora Carrington w powieści Trąbka do słuchania (1974). „Jesteśmy związani ze ścianami i meblami tak samo, jak jesteśmy uzależnieni od naszych wątrób, kręgosłupów, skóry i krwiobiegu”.
Maja Mozga-Górecka
Figlarnie. Przestrzenie radykalnej prywatności
Wydawnictwo Karakter
premiera: 13.10.2025
Ponad dekadę temu Mark Zuckerberg ogłosił, że prywatność przestała być normą społeczną. Jeśli mu wierzyć, była krótkotrwałym zjawiskiem – cieszyliśmy się nią nieco ponad trzysta lat. W książce Figlarnie. Przestrzenie radykalnej prywatności Maja Mozga-Górecka opowiada o okresie, w którym prywatność ceniono najbardziej. Pisze o miejscach zaprojektowanych jako azyle: domach letnich, ogrodach, gabinetach i figlarniach – obiektach, które mają do opowiedzenia nieznane lub długo nieujawniane historie. Autorka zastanawia się nad tym, jak prywatność kształtuje nas jako ludzi, jak wiąże się z naszym przeżywaniem świata, jak kształtuje swobodę myśli, rozwój osobowości, stosunki międzyludzkie.
Choć książka jest poświęcona architekturze, autorkę interesują przede wszystkim ludzie. Każdy rozdział przedstawia więc nie tylko konkretny budynek, ale też migawki z życia jego mieszkańców i twórców – obok ojca psychoanalizy, są to ostatni polski król, francuska kurtyzana i kilka pomnikowych postaci z historii architektury: Dominik Merlini, Claude-Nicolas Ledoux, Carlo Mollino, Alvar Aalto, Adolf Loos, a także ich żony, przyjaciółki, pokojówki, kamerdynerzy, ogrodnicy, szoferzy, fordanserki. Władcy umysłów i nocne motyle.
Suzanne O’Sullivan
Wiek diagnozy. Jak obsesja na punkcie zdrowia czyni nas bardziej chorymi
tłum. Jan Dzierzgowski
Wydawnictwo Znak Literanova
premiera: 29.10.2025
Od autyzmu i ADHD, po boreliozę i alergie – żyjemy w wieku, który żyje diagnozą.
Czy diagnoza to wiedza, czy przekleństwo naszych czasów?
Jak technologia, nauka i biznes wpływają na to, jak definiujemy zdrowie?
Co się dzieje z człowiekiem, który zaczyna patrzeć na siebie wyłącznie przez pryzmat swoich objawów?
Dlaczego dziś niemal każdy z nas ma jakąś diagnozę?
Dr Suzanne O’Sullivan, nagradzana autorka i neurolożka z wieloletnim doświadczeniem, pokazuje, jak diagnoza przekształca się w fenomen kulturowy. Autorka opiera się na historiach z gabinetu, rozmowach z ekspertami i refleksjach kolegów i koleżanek po fachu. W swojej przełomowej książce przedstawia zjawisko, które od lat jest komentowane w środowisku medycznym – choć nie dostrzegają go pacjenci.
Wiek diagnozy to opowieść o czasach, w których zdrowie staje się kategorią społeczną, a diagnoza – nową formą tożsamości. Choroba przestaje być stanem fizycznym i staje się sposobem na zrozumienie siebie, co otwiera pole do nadużyć.
Nie jesteśmy tylko swoją diagnozą. Ale czy jeszcze potrafimy mówić o sobie inaczej?
Joanna Ostrowska
Ślady. Historia pewnego archiwum
Wydawnictwo Krytyki Politycznej
premiera: 22.10.2025
Zapomniane, prześlepione, ukryte – dokumenty osobiste, akta kryminalne, notatki, zdjęcia, wspomnienia. To właśnie z tych strzępków opowieści o osobach uznanych za „ludzi zbędnych” Joanna Ostrowska tworzy wyjątkowy i fascynujący asamblaż. Nierzadko dotarcie do tych źródeł upodabnia pracę autorki do śledztwa historycznego. Często o znalezieniu artefaktu decyduje przypadek oraz intuicja podparta doświadczeniem..
Ślady to z jednej strony zapis „odmieńczego” archiwum badaczki, efemerycznego i płynnego, tworzonego na przestrzeni ostatnich dwóch dekad, z drugiej – próba zmierzenia się z tematem przepisywania historii ludzi, którą z rozmaitych powodów przeoczono w kontekście polskiej pamięci zbiorowej. W poruszającej książce dominują opowieści o osobach nienormatywnych, które przeżyły drugą wojną światową i próbowały odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Niektóre szkice są kontynuacją opowieści z poprzednich głośnych książek Ostrowskiej. Inne ujrzały światło dzienne przez zapośredniczone opowieści osób bohaterskich. Finałowa narracja to historia prababki autorki, o której dowiedziała się kilka lat temu – wcześniej ten rodzinny epizod wydawał się wszystkim „mało istotny”.
Lee Philips
Mentorka Einsteina. Biografia Emmy Noether
tłum. Beata Kenig
Wydawnictwo Naukowe PWN
premiera: 28.10.2025
Mentorka Einsteina to poruszający portret niemiecko-żydowskiej matematyczki i fizyczki Emmy Noether, która była jednym z najgenialniejszych umysłów w historii nauki. Jej praca, znana jako twierdzenie Noether, pozwoliła współczesnej nauce przemyśleć na nowo całe ramy fizyki teoretycznej i zbudować nowoczesny standardowy model wszechświata. Matematyczny geniusz Noether umożliwił Einsteinowi urzeczywistnienie jego ogólnej teorii względności. To ona rozwiązała zagadkę, której sam wielki człowiek nie był w stanie rozwiązać.
Lee Phillips opowiada, jak osobowość Noether i optymistyczny duch pozwoliły jej wytrwać w obliczu wielkiej dyskryminacji kobiet oraz dojść do spostrzeżeń, które nadal zadziwiają tych, którzy stykają się z nimi sto lat później.
Michał Pisarski
Przegrani. Legendarne porażki świata gier
Wydawnictwo Znak Horyzont
premiera: 29.10.2025
Dlaczego gry czasem nie wychodzą? Budżety z kosmosu, terminy z piekła, ambicje z tyłka – nie istnieje jedna odpowiedź. Ale istnieje jedna książka. Ta.
W środku znajdziesz odpowiedź na tak zasadnicze pytania jak:
- czemu egzemplarze E.T. na Atari 2600 skończyły zakopane na pustyni jak dowody zbrodni;
- jak ludzka chciwość niemal całkowicie pogrążyła markę Tomb Raider;
- który projekt konsoli do gier współfinansowała szwedzka mafia;
- dlaczego rewolucyjna na pozór konsola o mało co nie doprowadziła do upadku Nintendo;
- jakim cudem współtwórcy legendarnych Dooma i Sonica później wypuścili jedne z najgorszych gier w historii.
Przegrani to przegląd spektakularnych gamingowych niepowodzeń i podróż przez najbardziej nieudane konsole i gry od lat osiemdziesiątych aż do współczesności. Zarówno te, których gracze wciąż nie mogą odżałować, jak i te, o których dawno zapomnieli.
Bo historie sukcesów opowiedziano już wielokrotnie. Czas na coś dla wielbicieli porażek.
Michał Rusinek
Trzewiokracja, czyli co tam piszczy w polityce
Wydawnictwo Znak
premiera: 15.10.2025
Anatomia (języka) polityków według doktora Rusinka.
W ciekawych czasach szczególnie bacznie trzeba przyglądać się słowom. Demokracja, wolność, suwerenność – (nie)odpowiednio użyte mogą nagle zacząć znaczyć coś zupełnie przeciwnego. Język polityki jest dziś orężem walki. Dobra ze złem. Prawicy z lewicą. Mateuszka ze Zbyszkiem.
Michał Rusinek prześwietla ten język, odsłania ukryte sensy i przewrotne, nie zawsze do końca świadome, intencje polityków. Uczula nas na ich manipulacje i pokazuje zwodne mechanizmy języka.
W tekstach pełnych poczucia humoru, ironii i zdrowego dystansu autor udowadnia, że śmiech bywa najlepszą bronią wobec rzeczywistości. Lepszą niż miecz, a nawet gaśnica.
Wojciech Sawicki
Życie na kółkach
Wydawnictwo W.A.B.
premiera: 15.10.2025
„Ktoś, kto zaprojektował moje życie, musi mieć niezły ubaw. Szkoda tylko, że ustawił level hard”.
„Chcemy żyć, a nie tylko przeżyć” – to motto Life on Wheelz. Twórca projektu Wojciech Sawicki swoją historią udowadnia, że można żyć pełnią życia mimo choroby i walki ze stawiającą opór rzeczywistością.
Wojciech Sawicki szczerze, bez autocenzury, za to z poczuciem humoru i dystansem do siebie i do świata opowiada o swojej codzienności. Prowadzi nas od dzieciństwa, kiedy usłyszał diagnozę, przez pierwsze przyjaźnie i miłości aż do teraźniejszości, w której spełnia się w roli wpływowego influencera i aktywisty przełamującego stereotypy dotyczące osób z niepełnosprawnością.
Tim Schwab
Problem z Billem Gatesem. Rozliczenie z mitem dobrego miliardera
tlum. Paweł Podmiotko
Wydawnictwo Insignis
premiera: 29.10.2025
Bill Gates, jakiego nie znacie.
Człowiek ukrywający się za fasadą charytatywnych miliardów, monopolista i wytrawny polityczny gracz, który dzięki swojemu bogactwu kupił globalną władzę – i sprawuje ją bez żadnej kontroli.
Ta książka to bezkompromisowe śledztwo, rozprawiające się z wizerunkiem świętoszkowatego filantropa i ukazujące technokratę posiadającego ogromny wpływ na edukację, ochronę zdrowia, rolnictwo i politykę szczepień na całym świecie.
To fascynująca, a zarazem niepokojąca opowieść o człowieku, którego imperium dobroczynności stało się modelem nieograniczonej siły zagrażającej fundamentom demokracji.
Faiz Siddiqui
Pycha absolutna. Elon Musk. Biografia
tłum. Piotr Grzegorzewski
Wydawnictwo W.A.B.
premiera: 29.10.2025
Co stało się z Elonem Muskiem? W ciągu kilku lat przekształcił Teslę w jednego z najwyżej wycenianych producentów samochodów na świecie. Przedstawiał się jako zbawiciel ludzkości, altruista, którego fortuna powstrzyma zmiany klimatyczne i pozwoli skolonizować Marsa.
W jaki sposób ten współczesny Edison, niegdyś niekwestionowany geniusz, stał się postacią tak nieobliczalną i kontrowersyjną? Nie stracił nagle rozumu ani nie wpadł w ręce zagranicznych agentów. Elon Musk zniszczył swoją reputację i naraził całe swoje imperium na ryzyko, będąc po prostu sobą.
W książce Pycha absolutna dziennikarz „The Washington Post” Faiz Siddiqui analizuje ostatnie dziesięć lat: z jednej strony sukcesy Muska od rozwoju Tesli, przez założenie SpaceX, aż po przejęcie i zmianę nazwy Twittera; z drugiej strony jego osobisty rozwój od niekonwencjonalnego, ale niezwykle pewnego siebie biznesmena, aż po osobowość medialną, która łamie wszystkie zasady i przecenia własne możliwości.
Książka obowiązkowa dla wszystkich, którzy chcą zrozumieć Elona Muska i prześledzić jego przemianę w ostatnich latach.
Elżbieta Sieradzińska
Serce w ogniu. Burzliwe życie Josephine Baker
Wydawnictwo Marginesy
premiera: 29.10.2025
Ile żyć może pomieścić jedno ludzkie istnienie? Ile masek może założyć jedna kobieta, zanim stanie się symbolem?
Josephine Baker była ikoną – ale też zagadką. Dziecko slumsów St. Louis, które wspięło się na szczyty sławy jako tancerka rewii i piosenkarka, pierwsza czarnoskóra celebrytka o globalnym zasięgu. Uwielbiana w Paryżu skandalistka sceniczna i muza mistrzów awangardy, jak Picasso czy Le Corbusier. Jednak za scenicznym blaskiem kryła się także kobieta walcząca: członkini francuskiego ruchu oporu, agentka kontrwywiadu, oficer Wolnej Francji, aktywistka antyrasistowska, idealistka głęboko wierząca w braterstwo ludzi bez względu na rasę czy wyznanie.
Biografia Baker to kalejdoskop światów, epok i tożsamości. Na orbicie Josephine krążyli między innymi Charles de Gaulle, Jackie Kennedy, Grace Kelly, Charlie Chaplin, Fidel Castro i Frida Kahlo. Adoptowała dwunastkę dzieci różnych narodowości, tworząc „tęczową rodzinę” – żywy manifest międzyludzkiej równości. Z pasją gromadziła egzotyczne zwierzęta i jeszcze większe rzesze wielbicieli.
Elżbieta Sieradzińska, autorka biografii niezwykłych kobiet, serwuje pełnokrwistą opowieść o artystce, która uczyniła z życia sztukę walki, prowokacji i miłości. Oddaje sprawiedliwość złożoności Baker: kobiety niepokornej, targanej sprzecznościami, a zarazem zawsze wiernej sobie, której imię do dziś symbolizuje artystyczną wolność, odwagę, siłę, empatię i wiarę w lepszy świat, w którym różnorodność nie dzieli, lecz wzbogaca.
Timothy Snyder
O wolności. Przewodnik po świecie, który można ocalić
tłum. Bartłomiej Pietrzyk
Wydawnictwo Znak Horyzont
premiera: 15.10.2025
Snyder wraca w wielkiej formie. Rozpatrując historię, współczesność i przyszłość – od nazistowskich Niemiec, przez ZSRR, po Amerykę Trumpa i Rosję Putina – buduje mapę myślenia o wolności. Nie jako braku ograniczeń, lecz jako zrywie do działania, ćwiczeniu bliskości społecznej i pielęgnowaniu życia w prawdzie.
Suwerenność, nieprzewidywalność, mobilność, fakty i solidarność – to pięć filarów refleksji Snydera. Są one nie tylko filozoficznymi kategoriami, ale także konkretnymi narzędziami ułatwiającymi zrozumienie współczesnych zagrożeń i odzyskiwanie sprawczości. Co to znaczy być suwerenną osobą? Czemu przewidywalność oznacza zniewolenie? Kto przeciera nam szlaki, a komu przecieramy szlaki my? Fakty oznaczają życie w prawdzie, a solidarność łagodzi trudną logikę życia. Wolność nie istnieje w oderwaniu od innych.
O wolności to śmiała intelektualna i moralna propozycja, jak odzyskać sprawczość w epoce dezinformacji, dryfu w stronę autorytaryzmu i obywatelskiego zmęczenia. To książka o odpowiedzialności – i głęboko humanistyczna wizja przyszłości.
Maja Staśko
Siostry w bólu. Historie o endometriozie
Wydawnictwo W.A.B.
premiera: 15.10.2025
To książka pisana w bólach.
Endometrialnych, gdy tkanki błony śluzowej macicy osadzają się na innych organach, powodując ich zniekształcenia, sklejenia, czasem niepłodność i niewyobrażalne cierpienie.
W bólach setek osób, których dramatyczne historie tu opowiedziane rzucają światło dzienne na to, co ukryte, wstydliwe, lekceważone. Osób latami pozostawionych samym sobie.
Ta książka to krzyk niezgody na cierpienie. Na unikanie tematu. Na zwalanie winy na kobiety. Żeby nikogo więcej to już nie spotkało, a diagnoza i leczenie były wreszcie dostępne nie tylko dla najbogatszych.
Tomasz Stawiszyński
Ćwiczenia z dysonansu
Wydawnictwo Znak Literanova
premiera: 29.10.2025
Dlaczego tak fascynują nas Niezidentyfikowane Obiekty Latające i teorie spiskowe?
Skąd rosnąca popularność charyzmatycznych wizjonerów i szarlatanów?
Czy w imię słusznych idei wolno usprawiedliwiać przemoc?
Co Indiana Jones mówi o potrzebie wtajemniczenia a Terminator o realnych i fikcyjnych zagrożeniach związanych ze sztuczną inteligencją?
Najnowsza książka Tomasza Stawiszyńskiego – filozofa i eseisty, autora m.in. Ucieczki od bezradności, Reguł na czas chaosu i Powrotu fatum – to wybór 90 najciekawszych felietonów, które przez kilka ostatnich lat ukazywały się na łamach „Tygodnika Powszechnego”. Zbiór wieńczy niepublikowany wcześniej esej Ćwiczenia z dysonansu.
Przyczynkiem do refleksji są tu nie tylko mądre księgi i sprawy światowej wagi, ale też rzeczy z pozoru błahe, rzadko trafiające na pierwsze strony gazet. Autor nie przepuszcza żadnej okazji, by postawić pytania o ludzką kondycję, przyszłość naszej cywilizacji czy granice poznania.
W świecie, który dąży do niwelowania dysonansu, przypomina nam, że nie wszystko jest tak oczywiste, jak sugerują algorytmy mediów społecznościowych, prasowe nagłówki i plemienne narracje.
I że narzędziem, które pomoże nam ustrzec się uproszczeń, może być właśnie filozofia.
Jens Stoltenberg
Na mojej warcie. Przewodzenie NATO w czasie wojny
tłum. Milena Skoczko-Nakielska
Wydawnictwo PORT
premiera: 1.10.2025
Gdy w 2014 roku Jens Stoltenberg objął stanowisko sekretarza generalnego NATO, świat stał u progu wielkich przemian. Przed nim rozciągała się dekada wojen, kryzysów dyplomatycznych i decyzji, które zaważyły na bezpieczeństwie całego świata.
W tej książce Stoltenberg otwiera przed czytelnikami drzwi do najbardziej niedostępnych gabinetów Sojuszu i dzieli się kulisami funkcjonowania najpotężniejszej organizacji militarnej świata. Opowiada o wysiłkach na rzecz zachowania jedności NATO i analizuje przełomowe wydarzenia: wojnę w Ukrainie, wycofanie wojsk z Afganistanu, napięte relacje z Rosją i Chinami, a także współpracę z przywódcami, takimi jak Angela Merkel, Donald Trump czy Wołodymyr Zełenski.
To nie opowieść o podziałach, lecz o jedności i przyjaźni – i o tym, dlaczego NATO wciąż ma kluczowe znaczenie. Przez pryzmat trudnych decyzji i różnic zdań Stoltenberg pokazuje, że otwartość i dialog są fundamentami, na których opiera się spójność Sojuszu oraz zdolność do reagowania na zagrożenia przyszłości.
Na mojej warcie to wyjątkowe spojrzenie na sztukę dyplomacji i dylematy, przed jakimi stają liderzy, gdy stawką jest globalny pokój.
Will Storr
Nadprzyrodzone. Śledztwo w sprawie duchów
tłum. Anna Gralak
Wydawnictwo Czarne
premiera: 22.10.2025
Kiedy Will Storr wyrusza do Filadelfii, by na zlecenie magazynu „Loaded” napisać artykuł o łowcy duchów, ma nadzieję trafić na fantastyczną historię amerykańskiego ekscentryka. Nie zdaje sobie sprawy, że właśnie zaczyna się przygoda jego życia, a następne kilka lat spędzi wśród badaczy zjawisk nadprzyrodzonych, duchoholików, demonologów, druidów, szamanów, parapsychologów i świadków opętań, że będzie poszukiwał demonów, widm, poltergeistów i zjaw kryzysowych, odwiedzał cmentarze i nawiedzone domy, a wreszcie – spierał się z watykańskimi egzorcystami, filozofami i psychiatrami.
Nie wie, że przyjdzie mu zakwestionować wszystko, w co do tej pory wierzył, a za każdym razem, kiedy wyda mu się, że odkrył prawdę, znów wydarzy się coś, co przyprawi jego racjonalne „ja” o duchowy zawrót głowy. Nie spodziewa się też, że najbardziej przerażające okaże się pytanie: czy to możliwe, że duch nie istnieje? Że jesteśmy tylko materią?
Jakub Szczęsny
Luksus kontra proste życie
Wydawnictwo Wielka Litera
premiera: 29.10.2025
Czym jest dzisiaj luksus?
Poczuciem stabilizacji, zbytkiem? Przejawem inteligencji? Marzeniem, które snujemy, stojąc na światłach obok ekskluzywnego samochodu? A może możliwością pozwolenia sobie na proste życie?
Jakub Szczęsny, architekt i autor Domu Kereta, próbuje odpowiedzieć na te pytania. Aby to zrobić opowiada o związkach polityki i religii z luksusem w architekturze. Pokazuje quasi-ekskluzywne detale wystroju wnętrz współczesnych mieszkań. Przywołuje historię popowej gwiazdy i jej piaskowej sukni, które stoczyły nierówny bój z pewnymi słynnymi schodami. A także zdradza, na czym polega niedyskretny Exclusive: Cowboys Great Darren Woodson Reacts To Safeties Going into Canton - 'Awesome!' - FanNation Dallas Cowboys News, Analysis and More urok McMansions. Wreszcie przywołuje spełnione sny o skromnym życiu. Tylko czy zawsze jest to życie szczęśliwe?
To jest książka o luksusie. Ale przede wszystkim o prostym życiu.
Karol Trammer
Przestawianie zwrotnicy. Jak politycy bawią się koleją
Wydawnictwo Krytyki Politycznej
premiera: 8.10.2025
Kolej jako narzędzie walki o władzę, tory prowadzące do urn, perony w samym centrum kampanii wyborczych.
Karol Trammer ukazuje, jak polityka kształtuje funkcjonowanie i rozwój kolei w Polsce. Pociągi to nie tylko środek transportu, ale także element politycznej gry, w której decyzje podejmowane są często z myślą o zdobyciu i utrzymaniu wpływów.
Autor prowadzi czytelnika przez nieraz absurdalne inwestycje, wyborcze happeningi i medialne burze – jak ta związana z zatrzymywaniem się szybkich pociągów w niewielkiej Włoszczowie. Pokazuje, że reaktywacja linii kolejowych i budowa nowych stacji służą nie tylko pasażerom, ale i partyjnym interesom – potrafią wręcz przesądzić o wynikach wyborów.
To książka łącząca polityczny reportaż z publicystyką transportową. Trammer, z ironią i przenikliwością, odsłania kulisy decyzji mających realny wpływ na życie mieszkańców mniejszych miejscowości i całych regionów, ukazując, jak państwo naprawdę traktuje kolej.
Katarzyna Tubylewicz
Nie czekam na szklankę wody. O świadomej niedzietności
Wydawnictwo Czarne
premiera: 15.10.2025
Niematki, nigdyrodzicielki, dzieciowolne. W naszym języku wciąż brakuje określenia na kobiety bezdzietne, które nie odnosiłoby się do braku.
Tymczasem jest tyle samo sposobów na bycie rodzicem, jak i na niebycie nim. Nie decydujemy się na dziecko z wielu powodów – to kwestia świadomego wyboru, stylu życia, rezultat warunków ekonomicznych i zdrowotnych, wynik lęku przed kryzysem klimatycznym czy wojną, chęć uniknięcia wielopokoleniowej traumy. Czasem po prostu nie udało się na czas znaleźć miłości, ale bywa to też efektem perfekcjonizmu i poczucia, że nie warto być rodzicem średnim.
Historie nierodziców dopiero zaczynają być opowiadane, a to zmienia utarty sposób myślenia o kobiecości i męskości. Zmusza nas też do odpowiedzi na pytania o modele partnerstwa i rodzinności we współczesnym świecie. Przede wszystkim jednak pokazuje, że życie osób bezdzietnych nie jest „uboższe” ani „mniej pełne”. Jest bogate w innego rodzaju doświadczenia.
Katarzyna Tubylewicz wsłuchuje się w historie swoich bohaterek, biorąc również pod uwagę perspektywę ich partnerów. Zestawia ze sobą skandynawskie i polskie podejście do macierzyństwa i ojcostwa, przygląda się też sytuacji demograficznej w wielu krajach i zastanawia nad tym, czy to rzeczywiście kryzys, czy może rewolucja, która zmieni społeczeństwa. W tej książce reportaż splata się z esejem, a opowieść o niedzietności staje się opowieścią o tym, jak zmieniamy się my wszyscy.
Mariusz Walter, Zofia Turowska
Miłość i telewizja
Wydawnictwo Marginesy
premiera: 15.10.2025
„Dobry wieczór państwu. Nazywam się Mariusz Walter. Nasza stacja ruszyła”. Tymi słowami 3 października 1997 roku Walter przywitał widzów TVN. Aby zbudować imperium medialne, musiał jednak przejść długą drogę wiodącą przez PRL-owską telewizję publiczną.
Reporter Wyścigu Pokoju, współtwórca kultowego Turnieju miast, reżyser nagradzanych dokumentów oraz pomysłodawca Studia 2, które zmieniło polską telewizję lat siedemdziesiątych. W latach dziewięćdziesiątych jako współzałożyciel Grupy ITI zbudował TVN oraz TVN 24 – pierwszą niezależną stację informacyjną w Polsce.
Pozostawił maszynopis – intymną opowieść o życiu, uzupełnioną po jego śmierci wspomnieniami żony Bożeny oraz bliskich i współpracowników, a także zapiskami Jana Wejcherta, wspólnika i wieloletnego przyjaciela Mariusza, udostępnionymi przez jego żonę Aldonę. Powstała autobiografia bez retuszu – osobista, poruszająca i bezkompromisowa. Portret człowieka z wizją, odważnego i o nieprzeciętnym talencie.
Historia o pasji do ludzi, telewizji i prawdy. Opowieść o tworzeniu polskiego kapitalizmu, o sile charakteru i odporności na porażki. Książka pełna czułości (czasem chropowatej), przenikliwości i miłości – do rodziny, życia i do mediów.
Mariusz Wołos
Józef Piłsudski. Rzecz o nieprzeciętności
Wydawnictwo Literackie
premiera: 29.10.2025
Kompletna biografia legendarnego męża stanu – Józefa Piłsudskiego.
Pomniki stawiano mu już za życia – ku oburzeniu jednych, przy aprobacie innych. Później burzono je lub ukrywano, a na cokoły trafili inni, głównie jego przeciwnicy i konkurenci. Po upadku komunizmu Piłsudski triumfalnie na pomniki powrócił. Wydawałoby się, że oddano już Naczelnikowi należne mu miejsce w historii. Jednak gorące spory wokół Piłsudskiego wciąż wybuchają na nowo, a ocena jego postaci i dokonań nie dla wszystkich jest oczywista.
Zarówno uwielbienie dla Piłsudskiego, jak i niechęć do niego bardzo często mają źródło nie w faktach, a w narracjach jedynie luźno związanych z rzeczywistością historyczną. W końcu sam Piłsudski był mistrzem autokreacji i dbał o swoją legendę, która później żyła już własnym życiem i wymknęła się z ram jakiejkolwiek kontroli. Ale pozytywnym mitom towarzyszyły też zjawiska przeciwne – czarna legenda i paszkwilanctwo.
Jednak nawet przeciwnicy polityczni przyznawali mu jedno – kiedy inni debatowali i snuli plany, Piłsudski działał. Zesłany za udział w konspiracji – wracał i wydawał socjalistyczne pisma, aresztowany przez Ochranę – uciekał, w czasie wojny rosyjsko-japońskiej wyprawił się do Tokio organizować polskie oddziały, gromił bolszewicką Rosję, aż wreszcie został „ojcem narodu” dla jednych, a dyktatorem dla drugich.
Mariusz Wołos, wybitny znawca dwudziestolecia międzywojennego, profesor Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie oraz Instytutu Historii PAN w Warszawie, w oparciu o najbardziej aktualną wiedzę umieszcza Piłsudskiego w kontekstach, bez których nie sposób zrozumieć jego sposobu myślenia i działania. Przede wszystkim jednak odmalowuje barwną postać najbardziej rozpoznawalnego z polskich przywódców.
Patrycjusz Wyżga
Didaskalia. Osiem rozmów o przyszłości Polski
Wydawnictwo PORT
premiera: 15.10.2025
Czy ZUS się zawali? Jak uniknąć błędów w kontekście migracji? Co czeka nas po erze Tuska i Kaczyńskiego? Jak kreować politykę wobec Ukrainy? Czy w 2100 roku liczba ludności Polski spadnie do niespełna piętnastu milionów?
Patrycjusz Wyżga – dziennikarz i twórca popularnego kanału YouTube „Didaskalia” – specjalnie na potrzeby tej książki przeprowadził rozmowy z ekspertami o przyszłości Polski. Jakie wyzwania przed nami stoją? Co zrobić, by stać się liderem Europy?
Wywiady dotyczą kluczowych tematów: migracji, polityki międzynarodowej i wewnętrznej, demografii, gospodarki i innowacji, systemu emerytalnego, bezpieczeństwa i armii. Zderzają prognozy z realiami, odsłaniają nieoczywiste mechanizmy i inspirują do szerszego spojrzenia na to, co już dziś kształtuje nasze jutro.
Didaskalia. Osiem rozmów o przyszłości Polski to nie tylko diagnoza wyzwań, lecz także próba zarysowania mapy drogowej – śmiałej wizji przyszłości. To książka dla tych, którzy chcą rozumieć, a nie tylko obserwować. Dla tych, którzy wierzą, że przyszłość Polski zależy od mądrych decyzji i od nas samych.
Yuan Yang
Prywatne rewolucje. Dorastanie w nowych Chinach
tłum. Dorota Konowrocka-Sawa
Wydawnictwo W.A.B.
premiera: 15.10.2025
Jako zastępczyni redaktora naczelnego redakcji „Financial Times” w Pekinie chińsko-brytyjska dziennikarka Yuan Yang dostrzegła wspólne wątki przenikające życiorysy jej chińskich rówieśniczek, kobiet urodzonych w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych w okresie chińskiego zwrotu ku kapitalizmowi, które – pomimo niezwykłego rozwoju gospodarczego ich ojczyzny w przeciągu ostatnich czterech dekad – w poszukiwaniu finansowej stabilności nieustannie napotykały bariery nie do przekroczenia.
Ta książka to efekt siedmiu lat pogłębionych śledztw reporterskich. Pozwala nam śledzić życiową podróż czterech kobiet, które w nowej chińskiej gospodarce dążą do podniesienia poziomu życia swojego i swoich bliskich. June i Siyue jako jedne z nielicznych mieszkanek swojej wsi kończą szkołę średnią. Każda z nich toruje sobie drogę do Pekinu: June jako młoda specjalistka, Siyue jako przedsiębiorczyni. Leiya, podobnie jak Siyue, mieszka na wsi ze swoimi dziadkami, podczas gdy rodzice przesyłają do domu pieniądze na jej utrzymanie. Tęskniąc za innym życiem niż to, które wiodą otaczające ją kobiety, wkrótce przeprowadza się do rodziców mieszkających w Shenzen i jako nieletnia podejmuje pracę w fabryce. Sam, wychowana w miejskiej rodzinie z klasy średniej, jest oburzona, gdy zaczyna rozumieć, jak źle traktowani są robotnicy; to sprawia, że zostaje aktywistką upominającą się o prawa pracownicze i trafia na celownik służb bezpieczeństwa.
Kobiety zmagają się z polityką władz, która zagraża ich firmom, utrudnia ich dzieciom dostęp do edukacji, nie pozwala swobodnie wybrać miejsca zamieszkania, a w przypadku Sam jest zagrożeniem dla życia. Ich losy budują żywy, aktualny i oskarżycielski obraz niedostrzeganych dotąd kosztów ludzkich, jakie pociągnął za sobą rozwój gospodarczy Chin – i pokazują odwagę oraz wytrwałość tych wszystkich, których porwał ze sobą.
Fareed Zakaria
Czas rewolucji. Postęp i opór od 1600 roku do współczesności
tłum. Łukasz Muniowski
Wydawnictwo Prześwity
premiera: 31.10.2025
O minionych i trwających rewolucjach, definiujących nasze spolaryzowane i chwiejne czasy.
Populistyczna złość, ideologiczne konflikty, ekonomiczne i technologiczne wstrząsy, wojny i międzynarodowy system obciążony katastrofalnym ryzykiem – pierwsze dekady XXI wieku mogą okazać się najbardziej rewolucyjnym okresem w nowożytnej historii ludzkości. Nie jest to jednak nic niezwykłego. Ludzie przetrwali już kilka wielkich przemian i mimo przeciwności osiągnęli sukces.
Czym są rewolucje i jak mogą nam pomóc w zrozumieniu naszego podzielonego świata?
Fareed Zakaria bada okresy i ruchy, które odważyły się zakwestionować normy i ukształtowały współczesny świat. Szczególnie warto przyjrzeć się trzem z nich. Pierwszy okres to XVII wiek w Niderlandach, kiedy to seria fascynujących transformacji przemieniła mały kraj w najbogatsze państwo na świecie – i stworzyła politykę w jej współczesnym rozumieniu. Następny to rewolucja francuska, która okazała się wybuchowym czasem pożerającym własne ideologiczne dzieci i której skutki odczuwamy do dziś. I wreszcie rewolucja przemysłowa, która pozwoliła Wielkiej Brytanii i Stanom Zjednoczonym osiągnąć w krótkim czasie globalną dominację, tworząc przy tym współczesny świat.
Obok tych zmieniających normy historycznych wydarzeń Zakaria umieszcza cztery współczesne rewolucje: globalizacyjną, technologiczną, tożsamościową i geopolityczną. Dwie pierwsze, poza korzyściami, przyniosły poważne zaburzenia i wszechogarniający lęk, a zarazem stworzyły podstawy naszej tożsamości. I to właśnie tożsamość stała się polem, na którym toczy się spolaryzowana walka polityczna w XXI wieku. Wszystko to odbywa się przy akompaniamencie rewolucji geopolitycznej, porównywalnej do tej, która wyniosła Stany Zjednoczone do statusu potęgi pod koniec XIX wieku. Ale w obecnym świecie USA nie są już dominującym mocarstwem.
Ponieważ jesteśmy uwikłani w cztery współczesne rewolucje, łatwo widzieć naszą przyszłość w ciemnych barwach. Zakaria pokazuje jednak, że pesymizm jest przedwczesny. Jeśli zachowamy się mądrze, liberalny porządek da się ożywić, a populizm trafi na śmietnik historii.
Zakaria łączy szeroki intelektualny horyzont, głęboki wgląd w procesy historyczne oraz rzadką umiejętność przewidywania konsekwencji zdarzeń, co pozwala mu rzucić nowe światło na naszą skomplikowaną teraźniejszość. Jego śmiałe, przekonujące argumenty czynią z tej książki niezbędną lekturę w czasach kolejnej rewolucji.
Anna Zawadzka
Gorycz
Wydawnictwo Czarne
premiera: 29.10.2025
Naukowczyni z Warszawy wyjeżdża do pracy fizycznej w Niemczech. Eksperyment badawczy? Artystyczny performans? Dla Anny Zawadzkiej to po prostu życiowa konieczność. Gdy zatrudnia się jako robotnica niewykwalifikowana przy pielęgnacji ogrodów w Berlinie, znajomi z Warszawy unoszą brwi ze zdumienia. Albo mówią: „Zazdroszczę, odpocznie ci głowa”. Ale głowa nie odpoczywa. Praca okazuje się ciężka i wyjaławiająca, a jako migrantka z Europy Wschodniej, w dodatku słabo mówiąca po niemiecku, Zawadzka jest nieustannie dyscyplinowana i upokarzana.
Gorycz to nie tylko opowieść o trudach prekarnego życia na obczyźnie, ale także oskarżenie wobec inteligenckich elit III RP, beneficjentów transformacji i „ludzi z dobrych domów”. Ci, którzy mienią się postępowymi i oświeconymi – zauważa gorzko Zawadzka – okazują się zazwyczaj absolutnie ślepi na różnice klasowe. Czy dotknie ich jednak klasowy gniew? Gorycz, będąc wstrząsającym osobistym świadectwem,stawia także pytanie o to, czy resentyment może stanowić źródło politycznego buntu.
Markus Zusak
Trzy dzikie psy i prawda
tłum. Małgorzata Kafel
Wydawnictwo Znak Koncept
premiera: 29.10.2025
Obok siebie mam psa szaleńca, a przed sobą ogary wspomnień – wszystko to musi się pomieścić na kolejnych stronach. Miłość, bestie, dzikie pomyłki, żal, ale nigdy taki, żeby chcieć coś zmienić.
Rzucamy się w ten wir.
Markus Zusak, autor bestsellerowej Złodziejki książek, opowiada historię własnego wariactwa – bo jak inaczej nazwać adopcję trzech wielkich, dzikich psów „z przeszłością”?
Najpierw pojawia się Reuben, który wygląda (i zachowuje się) bardziej jak wilk niż pies. Później Archer, który po każdej dzikiej akcji patrzy na ciebie niewinnie, jakby chciał powiedzieć: „Cóż, to twoja wina”. A Frosty? Demoluje dom, a potem zwija się obok ciebie, przytulony i cichy, podczas gdy ty robisz w głowie wycenę strat.
Rezultat?
Totalny chaos. Uliczne walki, zniszczenia, wizyty w szpitalach i interwencje policji.
Ale także salwy śmiechu, łzy wzruszenia, ocean miłości i bezgraniczne przywiązanie – ludzi do ich psów i psów do ich ludzi.
To książka o potrzebie bezpiecznej więzi i nieprzewidywalnej, dzikiej przygody. Jest też listem miłosnym do zwierząt, które wnoszą do naszego życia radość i piękno i zmieniają nas na zawsze.
Inne artykuły
Premiery #nonfiction WRZESIEŃ 2025
