Premiery #nonfiction LIPIEC 2024
Czy literatura faktu nadaje się na wakacje? Naszym zdaniem jak najbardziej! Na plażę i do lasu, do kampera i pociągu, w góry i nad morze. Jeśli macie ochotę na coś świeżego, polecamy lipcowe premiery #nonfiction, a wśród nich podróż do Kalifornii razem z Czesławem Miłoszem, na wybrzeże Morza Pólnocnego i do Kazachstanu, manifest na rzecz ciemności oraz mikroreportaże o szczęściu, spotkanie z trzema wyjątkowymi wokalistkami: Sinéad O’Connor, Madonną i Taylor Swift, rozmowę z panem od zwierząt i wgląd w fascynujący świat ryb. Udanego wypoczynku!
zebrała Agnieszka Pietrzak
Jonathan Balcombe
Co wie ryba? Prywatne życie naszych podwodnych kuzynów
tłum. Bartosz Sałbut
Wydawnictwo Prószyński i S-ka
premiera: 25.07.2024
Czy ryby myślą? Czy potrafią rozpoznać człowieka, który przygląda im się znad powierzchni wody? Czy używają narzędzi? Jonathan Balcombe odpowiada na te i wiele innych pytań, obala przy tym różne mity na temat ryb. Zabiera nas w podróż po krainie mórz, rzek i jezior, zadając kłam naszym wyobrażeniom o rybach, które jakoby nie czują, nie myślą, a jedynie łypią oczami. Przedstawia je jako istoty czujące, świadome, towarzyskie, a niekiedy wręcz zdolne do snucia intryg – istoty pod wieloma względami podobne do nas.
Książka Co wie ryba? przywołuje najnowsze odkrycia naukowe i pokazuje te zwierzęta jako niezwykle zróżnicowane, zabiegające o względy partnerów i nieraz nawiązujące relacje na całe życie. Ryby planują, współpracują, wyświadczają sobie nawzajem przysługi, ale czasem też się oszukują – i potrafią karać tych, którzy wyrządzili im krzywdę.
Co wie ryba to opis fascynujących faktów, zachęcający do poświęcenia większej uwagi zagrożonym ekosystemom wodnym naszej planety. Lektura tej książki zmienia postrzeganie wszystkich naszych kuzynów żyjących w wodzie – ze złotymi rybkami.
Johan Eklöf
Manifest ciemności. O sztucznym świetle i zagrożeniu dla odwiecznego rytmu dobowego
tłum. Aleksandra Sprengel-Konkołowicz
Wydawnictwo Krytyki Politycznej
premiera: 17.07.2024
Manifest ciemności wzywa nas do pogrążenia się w mroku. Dla dobra środowiska, naszego własnego dobrobytu i całego życia na ziemi. Aby zapewnić światu świetlaną przyszłość, musimy pogodzić się z ciemnością.
Rozkwit całych ekosystemów zależy od istnienia nocy. Od nietoperzy i sów przemierzających rozgwieżdżone niebo, po bioluminescencyjne stworzenia morskich głębin. Wszędobylskie oświetlenie sprawia, że zanieczyszczenie światłem stało się poważnym zagrożeniem dla środowiska. Wydłużając dzień, ludzie zaburzyli rytm dobowy niezbędny wszystkim żywym istotom.
Manifest ciemności uchyla zasłonę nocy, aby ujawnić oblicze szkód, które wyrządzamy, utrzymując nieustająco włączone światła. Owady nie rozmnażają się, rośliny nie są zapylane, zwierzęta nie mogą polować, coraz więcej ludzi trapi bezsenność. Ta porywająca i przekonywująca książka wskazuje proste metody, które pomogą nam samym i naszej planecie.
Mary Gabriel
Madonna. A rebel life. Biografia
tłum. Anna Dorota Kamińska, Tomasz Macios, Zbigniew Kościuk, Lucyna Wierzbowska
Wydawnictwo Znak Koncept
premiera: 15.07.2024
Wczesne doniesienia prasowe opisywały Madonnę jako „niegrzeczną dziewczynę z chłopięcych marzeń”, ale szybko stało się jasne, że była złą dziewczyną z dziewczyńskich fantazji.
Od czasów Sinatry, Elvisa i Beatlesów młode kobiety i dziewczyny przekrzykujące męskich gwiazdorów stały się tak powszechne, że aż banalne. Wydawało się, że kobiety przyciągają tłumy tylko wtedy, gdy śpiewają o tym, jak bardzo pragną mężczyzn.
Do czasu kiedy na scenie nie pojawiła się ona: Madonna. Piosenkarka i tancerka, która miała okazać się kimś więcej niż gwiazdą jednego sezonu. Ikona, aktywistka LGBTQ+, filantropka, feministka, performerka – artystka kompletna, która pomimo ostrej krytyki nigdy nie oddzieliła swojej muzyki od zaangażowania politycznego.
Mary Gabriel z precyzją portretuje jedną z najbardziej znanych kobiet na świecie. Ukazuje obraz królowej popu, którego nie znajdziesz ani w żadnej innej biografii, ani w plotkarskiej prasie. Snuje swoją opowieść od wczesnych etapów jej kariery, przez pierwsze poważne deklaracje polityczne, momenty załamania, aż po cenę, którą musiała zapłacić za swoje decyzje.
Madonna istnieje, aby przekraczać granice, tworząc prowokacyjną, wizjonerską muzykę, teledyski, filmy i występy na żywo, które zmieniły kulturę na całym świecie.
Wojciech Górecki
Wieczne państwo. Opowieść o Kazachstanie
Wydawnictwo Czarne
premiera: 31.07.2024
W 2022 roku Wojciech Górecki wyruszył w kolejną podróż po Kazachstanie. Nie była to droga krótka – dość powiedzieć, że z Polski do zachodniej kazachstańskiej granicy jest bliżej niż stamtąd do Ałmatów, dawnej stolicy kraju. Nie była to też wyprawa łatwa – od miasta do miasta, od wsi do wsi, od człowieka do człowieka. Po stepie, w dzień lub w nocy, tysiące kilometrów koleją, samolotem, marszrutką.
Ta książka to podróż po ścieżkach przeszłości – do poligonu atomowego w Semipałatyńsku, nad znikające Morze Aralskie, do dawnych łagrów oraz miejsc zesłań Polaków. To próba uchwycenia charakteru i zmieniającej się tożsamości mieszkających tu ludzi, stosunków społecznych, politycznych układów. To wreszcie poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o przyszłość narodu, który usiłuje wydostać się z przygniatającego cienia wielkiego sąsiada, Rosji.
Kathleen Hale
Slenderman. Internetowy demon, choroba psychiczna i zbrodnia dwunastolatek
tłum. Janusz Ochab
Wydawnictwo Czarne
premiera: 24.07.2024
Morgan i Bella były najlepszymi przyjaciółkami, dopóki w szkole nie pojawiła się nowa dziewczynka, Anissa. To właśnie ona pokazała Morgan w internecie stronę z creepypastami – krótkimi opowiadaniami, które miały napędzić czytającemu stracha. Przeczytały tam o Slendermanie: niebezpiecznym prześladowcy i zabójcy polującym na dzieci. Obsesja Morgan i Anissy na punkcie wymyślonej postaci stała się tak silna, że dziewczynki pragnęły zostać jego posłanniczkami. Aby to zrobić, postanowiły zamordować Bellę. Miały dwanaście lat, gdy podburzona przez Anissę Morgan wymierzyła koleżance dziewiętnaście ciosów nożem.
Obie miały być sądzone jak dorosłe. Jednej groziło sześćdziesiąt pięć lat więzienia, a drugiej czterdzieści pięć. Kilka miesięcy po ich zatrzymaniu u Morgan zdiagnozowano schizofrenię, postanowiono jednak nie podawać jej żadnych lekarstw, by nie była senna na sali rozpraw.
Slenderman, reportaż o słynnej tragedii, która wstrząsnęła amerykańskim społeczeństwem, opowiada nie tylko o niebezpieczeństwach wirtualnego świata i toksycznej przyjaźni. To przede wszystkim przygnębiająca opowieść o wadach amerykańskiego systemu opieki zdrowotnej i wymiaru sprawiedliwości.
Cynthia L. Haven
Miłosz w Kalifornii
tłum. Adam Szostkiewicz
Wydawnictwo Znak Wizerunkowe
premiera: 15.07.2024
„Nie wybierałem Kalifornii. Była mi dana”.
Czesław Miłosz
Nigdzie nie mieszkał dłużej. Czterdzieści lat przeżyte w Kalifornii to czas wielkiej samotności wypełnionej tytaniczną pracą – tu powstały najważniejsze dzieła, bez których nie byłoby Nagrody Nobla i pozycji jednego z największych poetów XX stulecia.
Ówczesna Kalifornia to tygiel studenckiej rewolty, hippisowskiej kontrkultury i narodzin nowej ery w Dolinie Krzemowej. Z samotni na Niedźwiedzim Szczycie poeta obserwował przemiany kulturowe, które opisał w Widzeniach nad Zatoką San Francisco. Jego refleksja obejmowała relacje między Naturą a Historią, między tym, co już było, i tym, co dopiero ma nadejść.
Książka Cynthii L. Haven pokazuje, ile Miłosz zawdzięczał Kalifornii, ale też unaocznia, jak ważną rolę dla niej odegrał, czego nauczyli się od niego amerykańscy poeci.
To opowieść o tym, jak miejsce wygnania stało się miejscem tryumfu.
Iza Klementowska
Szczęście i inne przypadki. Mikroreportaże
Wydawnictwo Marginesy
premiera: 31.07.2024
Kiedy zapytano stuczternastolatka o receptę na długie życie, powiedział: „Ciężko pracuj, odpoczywaj w święta, kładź się wcześnie spać, pij każdego dnia szklankę aguardiente, kochaj Boga i zawsze noś go w sercu”. W 2023 roku najstarsza żyjąca kobieta świata miała 115 lat. O życiu mówiła tak: „Myślę, że długowieczność to także szczęście. Szczęście i dobre geny”.
Ale czym jest szczęście i czy mamy na nie wpływ? Co ono znaczy? Gdzie go szukać albo raczej – gdzie je znaleźć? Czy życiem rządzi przypadek, czy jednak mamy wybór? A co się dzieje, jeśli wybór dokonuje się bez naszego udziału? W jaki sposób podejmujemy decyzje? Czy można wybrać więcej niż jedną przyszłość? Czy każda zmiana jest dobra? Ile osób, tyle odpowiedzi.
Iza Klementowska wysłuchała kilkuset osób z różnych stron świata i w różnym wieku – od pięciolatki aż po dziewięćdziesięciolatków – i próbuje uzyskać odpowiedzi na wszystkie te pytania. Mikroreportaże złożone w trzy osobne części – Szczęście, Zmiana, Wybór – tworzą opowieść o życiu. Codzienność, z pozoru tylko pełna banalnych oraz prozaicznych momentów, w których nie może zabraknąć śmiechu i poczucia humoru, miesza się tu z wydarzeniami przełomowymi, dotykającymi również spraw granicznych, bolesnych i ostatecznych.
Dariusz Kortko, Marcin Pietraszewski
Kamraty. Historie z Klubu Wysokogórskiego w Katowicach
Wydawnictwo Agora
premiera: 3.07.2024
To nie jest tylko historia o wytyczaniu nowych szlaków i przekraczaniu granic. To także opowieść o przyjaźni, marzeniach i pasji, która przenosi góry.
Byli świetnymi alpinistami i organizatorami. W czasach PRL-u szkolili polskich komandosów, zjeździli Azję, Afrykę i Amerykę, a na swoje wyprawy jako pierwsi wspinacze zarabiali malowaniem fabrycznych i kopalnianych kominów.
Nazwiska Jerzego Kukuczki, Krzysztofa Wielickiego, Artura Hajzera czy Ryszarda Pawłowskiego zna każdy miłośnik światowego alpinizmu. Oprócz tych gwiazd do Klubu Wysokogórskiego w Katowicach należały jeszcze dziesiątki innych wspinaczy najwyższej klasy. Zdobywali szczyty i wytyczali nowe drogi nie tylko w Tatrach, Alpach, Himalajach i Karakorum, lecz także na Kaukazie czy w Andach. Niespokojne duchy, ciekawi świata, czerpali z życia pełnymi garściami. Żadne marzenie nie było niemożliwe do spełnienia.
Przywozili do Polski egzotyczne opowieści z Peru, Alaski, Afryki – w siermiężnej komunie dawali nadzieję, że można osiągnąć wszystko, jeśli tylko bardzo się tego pragnie.
Kamraty to książka bardzo rodzinna. Autorzy, mający na koncie biografie Kukuczki, Wielickiego czy Macieja Berbeki, tym razem opowiadają historie tych mniej znanych, ale niezwykle barwnych postaci tworzących śląskie środowisko wspinaczkowe, jak Henryk Furmanik, Adam Zyzak, Jerzy Rudnicki, małżeństwo Danuta i Zbigniew Wachowie oraz Aniela i Marek Łukaszewscy czy Jacek Czech. Bywa zabawnie, bywa przejmująco.
Allyson McCabe
Dlaczego warto rozmawiać o Sinéad O’Connor
tłum. Zofia Szachnowska-Olesiejuk
Wydawnictwo Filtry
premiera: 24.07.2024
W 1990 roku nagranie Nothing Compares 2 U uczyniło z Sinéad O’Connor światową gwiazdę. Dwa lata później artystka pojawiła się w programie Saturday Night Live, gdzie na oczach widzów podarła zdjęcie papieża Jana Pawła II. Ten gest uczynił z niej „stukniętą łysą wariatkę” – właśnie z takimi wyrażanymi publicznie inwektywami musiała się mierzyć przez całe życie.
Allyson McCabe w swoim przejmującym, a zarazem rzetelnie udokumentowanym reportażu opisuje walkę jednej z najbardziej wpływowych piosenkarek naszych czasów o to, by w show-biznesie pozostać sobą. Sinéad nie chciała poddać się regułom przemysłu, który od wokalistek wymagał przede wszystkim seksownego wizerunku, czym umiejętnie grała jej rywalka, Madonna. O’Connor pragnęła wykorzystać swoją sławę, by mówić o sprawach, które uznawała za istotne: przede wszystkim o przemocy wobec kobiet, dzieci, osób dyskryminowanych ze względu na kolor skóry czy orientację seksualną.
To nie jest tylko książka o Sinéad O’Connor, to przede wszystkim książka o opresyjnej kulturze, w której wszyscy żyjemy, choć od lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku przybyło nam narzędzi, by mówić o ukrytych formach ucisku. A przybyło ich dzięki ludziom, którzy mieli odwagę przerwać milczenie. Jedną z takich osób była Sinéad.
Dorthe Nors
Słone łąki. Wybrzeże Morza Północnego
tłum. Elżbieta Frątczak-Nowotny
Wydawnictwo Czarne
premiera: 17.07.2024
Jest wczesne lato, a Dorthe Nors rusza w podróż, by opowiedzieć o zachodnim wybrzeżu Półwyspu Jutlandzkiego. Podróżuje w pojedynkę, uzbrojona w miłość do przyrody: dzikiej i samotnej. I w stary, od dawna nieużywany przewodnik, który podarowali jej rodzice. Strony z mapami wybrzeża Morza Północnego są poluzowane i ubrudzone kawą na dowód licznych podróży, jakie odbyli po Danii, Holandii, Niemczech. Ona także zapuszcza się aż tam.
Wędruje swoim szlakiem. Pisze o latarni morskiej Blåvandshuk, która ma coś z willi fabrykanta, o śluzie w Hvide Sande, zaginionych statkach, niezwykłym klasztorze Børglum, domku letniskowym z widokiem na fabrykę chemikaliów Cheminova czy rzeczce Kongeå, która rozdzielała rodziny. I o mieszkańcach, a ci dobrze wiedzą, że nic nie jest im dane na zawsze. Życie tuż przy morzu wymaga bowiem zarówno pokory, jak i arogancji.
Nad tą niespieszną, poetycką, melancholijną opowieścią unosi się pytanie: ile z tego, co dziś widzimy, pozostanie tu za sto lat? Linia powstała z piasku jest przecież łatwa do pokonania.
Sebastian Pawlina
Barykady ‘44. Nadzieja i wspólnota
Wydawnictwo Znak Horyzont
premiera: 29.07.2024
W pierwszych dniach sierpnia ich budowie towarzyszyła euforia. Budowali je wszyscy – na każdym skrzyżowaniu i każdej przecznicy miasta. Wznoszono je z ziemi, płyt chodnikowych, mebli, przewróconych tramwajów. Były tarczami chroniącymi przed niemieckimi kulami, stanowiskami strzeleckimi, rowami przeciwczołgowymi, przestrzenią, w której przenikały się życie i śmierć.
Niektóre istniały kilka godzin, inne kilka tygodni.
Barykady – mimowolni widzowie zagłady Warszawy i jej mieszkańców.
Barykady ’44 to opowieść o symbolu powstańczego oporu, nadziei i o ludziach, którzy budowali barykady, ginęli na nich, ratowali innych, żyli w ich cieniu, marzyli na nich o wolnej Polsce.
Karolina Sulej
Era Taylor Swift
Wydawnictwo W.A.B.
premiera: 17.07.2024
Pierwsza polska książka o najpopularniejszej współczesnej gwieździe pop na świecie.
Taylor Swift to fascynujące zjawisko, a nawet uniwersum popkultury. Czterokrotna zdobywczyni Grammy za album roku, rekordzistka list przebojów, człowiek roku magazynu „Time”, bilionerka i jedna z najbardziej rozpoznawalnych osób na świecie.
Jej historia nie jest prosta. Biografia Taylor Swift to opowieść o emancypacji, coming of age story, podróż bohaterki w czasach późnego kapitalizmu, kryzysów społecznych i poszukiwania autentyczności. Czy jest ich dzielną protagonistką czy może czarnym charakterem? Czy można „nosić róż i mieć opinie”? Czy można być wrażliwą piosenkarką i zarazem kierować multimedialnym, bilionowym imperium?
Era Taylor Swift to pasjonująca biografia i reportaż o jednej z ikon naszych czasów, a także książka o zmieniającym się rynku muzycznym, o bebechach showbiznesu, o fanach i hejterach. Lektura obowiązkowa zarówno dla swifties, jak i dla wszystkich pasjonatów świata muzyki i popkultury, którzy chcą zrozumieć fenomen tej unikatowej postaci.
Uznana pisarka i reporterka Karolina Sulej, kulturoznawczyni i zadeklarowana wielbicielka Taylor Swift, kreuje wielowymiarowy portret wokalistki i kompozytorki. O jej fenomenie rozmawia zarówno z fandomem, jak i z osobami ze świata muzyki, mediów i psychologii.
Takiego portretu Taylor Swift jeszcze nie było.
Małgorzata Walczak, Konrad Kuźmiński
Pan od zwierząt
Wydawnictwo Prószyński i S-ka
premiera: 31.07.2024
Kiedy trzynastoletni Konrad Kuźmiński po raz pierwszy przestępował próg jeleniogórskiego schroniska, nie wiedział jeszcze, że poświęci życie ratowaniu zwierząt. Dziś może powiedzieć, że widział już chyba wszystko – stare psy porzucone w piwnicach, szczeniaki zamknięte w wersalkach, rasowce na łańcuchach, schorowane kundelki na granicy śmierci głodowej. Był zresztą świadkiem krzywdy nie tylko psów, ale także kóz, krów czy koni.
Konrad jest przekonany, że każda istota zasługuje na godne życie, a jeśli właściciel go nie zapewnia, odbiera mu zwierzę, nie licząc się z konsekwencjami. Te zaś często bywają bolesne.
Czym poskutkował tamten pierwszy dzień w schronisku? Jakie były początki działalności Dolnośląskiego Inspektoratu Ochrony Zwierząt? Jak wygląda codzienność Konrada i z jakimi trudnościami musi się mierzyć w systemie prawnym, który wielu spraw nie ułatwia?
O swoich losach, chorobie, cierpieniu i ciemnej stronie ratowania zwierząt opowiedział Małgorzacie Walczak – dziennikarce, która karierę zaczynała, pracując między innymi przy reportażach o pseudohodowlach.
Małgorzata Węglarz, Mateusz Węgorowski
Jak usunąć wujka z podłogi? Zawód: sprzątanie po zgonach
Wydawnictwo Pascal
premiera: 3.07.2024
Klienci często pytają, dlaczego opróżniamy całe mieszkanie, a nie tylko pokój po trupie?
Ludzie zapominają, że zabranie ciała z mieszkania nie zatrzymuje rozkładu. Wtedy dopiero pokój zaczyna „żyć”. I to jest największe zagrożenie dla zdrowia człowieka.
To, co dzieje się na miejscu zbrodni, samobójstwa czy po prostu śmierci, jest dla większości z nas zagadką. Opisy tych miejsc brzydzą, odrzucają… Ale większość z nas i tak nadstawia uszu.
Kiedy miejsce zgonu opuści już policja, straż pożarna czy prokuratura, kiedy ciało zostanie zabrane, wkraczają oni: ekipy sprzątające.
Mateusz Węgorowski jest założycielem jednej z pierwszych firm na polskim rynku, która zajmuje się sprzątaniem funeralnym. Ta książka to zbiór prawdziwych opowieści zza kulis zawodu, o którym wciąż niewiele wiemy. Są w niej opisy trudnych, niemal surrealistycznych sytuacji, takich jak sprzątanie zębów wbitych w ścianę po wybuchu granatu, ale też refleksje i spostrzeżenia dotyczące ostatnich chwil wielu Polaków.
Dlaczego do wyczyszczenia mieszkania po babci nie wystarczy „szmata i dobre chęci”? Czy na pewno „kiedyś nikt się tym nie przejmował i jakoś było dobrze”? I dlaczego często chętniej oglądamy zdjęcia zwłok w rozkładzie, niż pukamy do dawno niewidzianego sąsiada?
Edyta Żemła
Armia w ruinie
Wydawnictwo Czerwone i Czarne
premiera: 17.07.2024
Lektura tej książki powinna nas poważnie zaniepokoić. Jesteśmy państwem przyfrontowym, a wysocy rangą oficerowie oceniają stan polskiej armii jako katastrofalny. Przez osiem lat karmieni byliśmy propagandą sukcesu przez Macierewicza i Błaszczaka o trzystutysięcznej armii, wyposażeniu wojska w najnowocześniejszy sprzęt. Autorka, najlepsza ekspertka wojskowa wśród dziennikarzy, powiedziała: sprawdzam. Dzięki swoim unikatowym kontaktom dotarła do kilkudziesięciu generałów, dowódców, pracowników Biura Bezpieczeństwa Narodowego, współpracowników prezydenta. Wszyscy mówią jedno: za swoich rządów PiS zrujnował wojsko. I podają przykład za przykładem. Nazwisko za nazwiskiem.
Wszystko podporządkowane zostało polityce. Dobrzy dowódcy zostali zdymisjonowani, na ich miejsce wyznaczono miernych, ale wiernych. Dawne ścieżki kariery, kiedy trzeba było żmudnie pracować na kolejny awans, zostały odwołane. Oficerom zaoferowano błyskawiczne kariery za lojalność albo koniec kariery za brak lojalności. Osobiste osiągnięcia, misje wojskowe w Iraku czy Afganistanie zeszły na drugi plan. Nie one decydowały o losie oficerów, nie one się liczyły. To była rewolucja. Zawsze układy personalne miały jakieś znaczenie, teraz stało się inaczej – tylko one miały znaczenie. Dawniej intrygi były marginesem, teraz były prowokowane od góry przez samego ministra obrony. W strukturze wojska nastąpiło trzęsienie ziemi. Hierarchię zastąpiła wojna o władzę. Usłużni generałowie walczyli o swoją pozycję intrygą, donosem, dyspozycyjnością. Te praktyki z czasem wędrowały w dół. Przez osiem lat rządów PiS apolityczna z zasady armia została przeżarta rakiem polityki.
Nawet wojna w Ukrainie nie zmieniła praktyki zarządzania wojskiem. Wpływ polityki stał się jeszcze bardziej widoczny. Wszystko stało się pijarem, nawet wielkie zakupy uzbrojenia. Dość powiedzieć, że wojsko zostało całkowicie odsunięte od zakupów. To nie generałowie zgłaszali ministrowi, jakiego sprzętu potrzebują do obrony kraju. To minister Błaszczak podejmował decyzje. Kupował nie to, co było potrzebne, ale to, co było pod ręką i co mogło zrobić wrażenie na wyborcach. Wojna zamiast opamiętania, doprowadziła polityków do zatracenia. Wizja nadchodzących wyborów sprawiła, że realne bezpieczeństwo zeszło na daleki plan. Nie szukali sprzętu, który jest w stanie skutecznie bronić Polski, ale takiego, który buduje w społeczeństwie iluzję siły.
Czy nasza armia posiada jeszcze zdolności bojowe? Tego nie wie nikt. Jak mówi w książce doświadczony oficer, wykładowca akademii wojskowej: „Po wybuchu pełnospektaklowej wojny na Ukrainie wszystkie kraje europejskie zmieniły lub poprawiły swoje dokumenty strategiczne. Także NATO wydało wówczas nową strategię. W polskim państwie nic się nie zadziało. Wojsko nie przeprowadziło nawet przeglądu obronnego, żeby sprawdzić, na czym stoimy. A nie zrobiono tego, bo wyszłyby wtedy wszystkie błędy, niedostatki, niedoinwestowania, a to psułoby obraz wojska. Mijają dwa lata wojny, a armia nadal nie ma własnego przeglądu obronnego”.
