Premiery #non-fiction LUTY 2020
Styczniowe nowości już na półkach i nocnych stolikach? Czytajcie szybko, bo przed Wami druga odsłona premier #non-fiction i kolejna porcja świetnej literatury.
W lutym odkrywamy mało dotąd znane kobiece oblicze historii Internetu oraz przypominamy duchologiczny fenomen Kaszpirowskiego. Podróżujemy na fronty współczesnych wojen, do Mołdawii – „państwa niekoniecznego”, na kocie chrzciny do Finlandii. Nie zabraknie historii: jak odbudowywano Warszawę? Czemu i komu faktycznie służył plan Marshalla? Kim był Jan Sehn, tropiciel nazistów? Sprawdzamy, jak powstali Polacy i co fascynującego może być w… cieczach.
zebrała Agnieszka Pietrzak
Wolfgang Bauer
Nocą drony są szczególnie głośne. Reportaże ze stref kryzysu
tłum. Elżbieta Kalinowska
Wydawnictwo Czarne
premiera: 19.02.2020
To książka o wojnach, które toczą się na całym świecie. Tych głośnych i tych marginalizowanych, budzących tylko chwilowe współczucie. O ludziach, którzy żyją w poczuciu strachu i beznadziei, próbując odnaleźć sens w otaczającej ich brutalnej rzeczywistości. To raport ze stref kryzysu. Bauer wybiera je w sposób nieoczywisty. Opisuje klęskę głodu w Sudanie, pomaga wrócić do domu uprowadzonym pakistańskim żeglarzom, towarzyszy somalijskim rodzicom czuwającym przy łóżkach umierających dzieci.
Reportaże Wolfganga Bauera z lat 2010–2017 to zbiór obrazów rozpadającego się świata, społeczno-polityczna mapa współczesnych zagrożeń. Autor z pełnym przekonaniem angażuje się w losy swoich bohaterów i niestrudzenie apeluje: „Nie traćmy wrażliwości na ludzkie krzywdy”.
Oliver Bullough
Kraina szmalu. Dlaczego złodzieje i oszuści rządzą światem
tłum. Sławomir Patlewicz
Bellona
premiera: 26.02.2020
Kraina Czarów zaistniała tylko w wyobraźni Lewisa Carolla, tylko we śnie Alicji. KRAINA SZMALU ISTNIEJE W REALU. Ma swoich obywateli oraz zaciężnych, świetnie wyszkolonych funkcjonariuszy, strażników uchylających szlabany graniczne, kancelistów i ekonomów. Wyposaża w paszporty, nawet dyplomatyczne. Choć nie znajdziemy jej na mapie, jest de facto podmiotem polityki światowej, oddziałuje na państwa i ich ludność. Jej prawa kardynalne to swobodny ponadgraniczny przepływ kapitału, anonimowość właścicieli majątku, tajemnica bankowa i firmowa. Prowadzi do niej szlak ukradnij-ukryj-wydaj. Ta książka to nie baśń, ale kronika i reportaż!
Kamil Całus
Mołdawia. Państwo niekonieczne
Wydawnictwo Czarne
premiera: 5.02.2020
Dla wielu mieszkańców Mołdawii i niemałej grupy rządzących nią polityków uzyskana w 1991 roku niepodległość miała być tylko przystankiem na drodze do zjednoczenia z rumuńską macierzą. Jednak nie wszyscy obywatele młodej republiki podzielali tę wizję. W Bukareszcie też nie pałano do niej entuzjazmem. W rezultacie sen o zjednoczeniu zakończył się tak szybko, jak się zaczął, a niewielki kraj dosłownie rozpadł się na trzy części. Nagle stało się jasne, że Mołdawię – która nigdy wcześniej nie miała okazji cieszyć się państwowością – trzeba będzie wymyślić, wymarzyć na nowo. Sprawić, by w oczach swoich obywateli i świata stała się państwem koniecznym, napełnionym treścią, leżącym w konkretnym miejscu na mapie. Zadanie to okazało się jednak bardzo trudne. Jak bowiem tworzyć państwo, gdy jedna czwarta obywateli opowiada się za jego likwidacją, a co trzeci posiada więcej niż jeden paszport? Jak znaleźć ideę jednoczącą naród, gdy jego przedstawiciele nie potrafią dojść do porozumienia nawet w sprawie nazwy używanego na co dzień języka? Jak przekonać ludzi, że warto poświęcić coś dla kraju, który jest młodszy od połowy jego mieszkańców i który nie potrafi zagwarantować swoim obywatelom zaspokojenia podstawowych potrzeb?
Książka Kamila Całusa opowiada o kraju zrodzonym z niespełnionych marzeń i o ludziach, którzy próbują znaleźć odpowiedź na pytanie, co to znaczy „być Mołdawianinem”.
Claire L. Evans
Pionierki Internetu
tłum. Magdalena Rabsztyn-Anioł
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
premiera: 13.02.2020
Najnowsza historia pełna jest opowieści o mężczyznach wizjonerach pracujących w garażu nad wynalazkami, które zmieniły oblicze świata. Rzadko jednak pamięta się o kobietach wizjonerkach, które od zawsze były pionierkami w dziedzinie nowych technologii: od wiktoriańskiej arystokratki Ady Lovelace, autorki pierwszego programu komputerowego, do zainspirowanych cyberpunkiem programistek webowych w latach 90. XX wieku.
Claire L. Evans w pasjonujący sposób opowiada o kobietach, dzięki którym możemy dziś korzystać z Internetu, przywracając należne im miejsce w historii. Poznajemy między innymi Grace Hopper, bezkompromisową matematyczkę, która po drugiej wojnie światowej zdemokratyzowała programowanie, wprowadzając język programowania niezależny od architektury komputera, Stacy Horn, która w latach 80. ze swojego mieszkania w Nowym Jorku zarządzała pierwszą na świecie siecią społecznościową, czy Elizabeth „Jake” Feinler, która sprawiła, że Internet stał się czymś więcej niż zbiorem adresów IP.
Napisana z ogromnym poczuciem humoru książka Evans nie tylko odkrywa przed nami nieznane dotąd kobiece oblicze historii Internetu, lecz także przedstawia swoje bohaterki jako wzór kompetentnych, nieustępliwych i niezależnych kobiet na miarę XXI wieku.
„Pionierki Internetu” to pean na cześć kobiet, które skonstruowały płytę główną i inne niezbędne części komputera… To zbiór wciągających esejów o życiu mało znanych matematyczek, wynalazczyń i cyberaktywistek.
Mark Galeotti
Wory. Tajemnice rosyjskiej supermafii
tłum. Paweł Cichawa
Znak Horyzont
premiera: 3.02.2020
Przestrzegają surowego kodeksu. Tylko im wolno nosić charakterystyczne tatuaże. Tylko dla nich zarezerwowana jest nazwa wor w zakonie, która w państwie Putina wzbudza strach. Poznaj elitę rosyjskiej mafii, która brutalnością przewyższa japońską yakuzę czy narkotykowe kartele Pabla Escobara.
Ich charakter kształtowały sowieckie łagry i obozy karne. Gdy z nich wyszli, stali się najbardziej przerażającą rosyjską klasą przestępczą. Przetrwali stalinizm, zimną wojnę, Afganistan i upadek ZSRR. Świetnie się odnaleźli w nowej rosyjskiej rzeczywistości.
W świat mafii ze Wschodu wprowadzi cię Mark Galeotti, specjalista do spraw przestępczości zorganizowanej w Rosji, który temu tematowi poświęcił dwadzieścia lat. Z jego wiedzy korzystają rządy i policja na całym świecie.
Filip Gańczak
Jan Sehn. Tropiciel nazistów
Wydawnictwo Czarne
premiera: 26.02.2020
Nie był więźniem obozów koncentracyjnych, nie doświadczył osobiście niemieckich represji. W czasie wojny zajmował skromną posadę w stowarzyszeniu restauratorów. A jednak to właśnie on, potomek niemieckich kolonistów osiadłych w Galicji, po roku 1945 stał się wybitnym ekspertem od Auschwitz i motorem polskich rozliczeń z brunatną okupacją. Jako przewodniczący Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Krakowie przesłuchiwał czołowych zbrodniarzy nazistowskich wydanych Polsce: Amona Götha, Rudolfa Hössa, Marię Mandl. I choć później deklarował się jako przeciwnik kary śmierci, wielu katów spod znaku swastyki pomógł posłać na szubienicę. Materiały dowodowe odnajdował nawet w ruinach i śmietnikach. W niekonwencjonalny sposób docierał do świadków, którzy przetrwali piekło obozów. Umiał rozmawiać ze wszystkimi: z komunistycznymi władzami PRL, wojskowymi z USA i prokuratorami z RFN. Tropieniu nazistów poświęcił dwadzieścia lat przedwcześnie przerwanego życia.
Filip Gańczak kreśli fascynujący portret profesora Jana Sehna, szukając jego śladów nie tylko w polskich i niemieckich archiwach, lecz także odwiedzając liczne miejsca związane z bohaterem książki – od jego rodzinnego Tuszowa Małego aż po Frankfurt nad Menem.
Anna Kalinowska
Uciec w Himalaje, czyli PRL, dewizy i marzenie o wolności
Bellona
premiera: 12.02.2020
Zjawisko wyjazdów „Kierunek Azja” nieco przypominało fenomen Dzikiego Zachodu z czasów gorączki złota.
Lecieli tam po „złote runo” osobnicy najprzeróżniejsi: romantyczni podróżnicy i kombinatorzy, przekupy z bazarów i wyczynowi himalaiści, amatorzy trekkingu i miłośnicy leżenia na plaży. Choć tak wiele ich dzieliło: cel wyjazdu, środowisko społeczne, wiek, wykształcenie i upodobania – dla wszystkich kluczem do sukcesu wyjazdu był handel z „dobrym przebiciem”. Jedni za te zyski jechali do Nepalu, by ruszyć na trekking w Himalaje, inni robili kolejne zakupy, by wieźć nowy towar prosto na polskie bazary. Książka opowiada o wyprawach w tym romantycznym celu – podróży w największe góry świata – i o handlowych perypetiach „po drodze”.
Pięć opowiadań – pięć prawdziwych historii ubranych w literacki kostium. Podane ze swadą, oddają klimat tamtych czasów.
Marta Konarzewska, Małgorzata Kubiak
Wyklęta córka Kubiaków
Prószyński i S-ka
premiera: 18.02.2020
Od dziecka była dorosła. Zapytana, co znaczy życie rodzinne, milczy. Ale nie ma wątpliwości – poezja była najważniejsza. Ważniejsza niż to, że byli ojcem i córką. Bo był jedynym mężczyzną, który naprawdę ją kochał. „Kochał inaczej niż pozostali”…
Marta Konarzewska w rozmowie z Małgą Kubiak, córką Tadeusza Kubiaka, z przemilczeń, wyparć, domysłów i legendy tworzy „prywatną” historię z Historią w tle. Gdzie pisarze, artyści – cała artystyczna plejada PRL-u – nocne życie, alkohol obserwowani są przez małą dziewczynkę, która wchodzi pod stół, kiedy rodzice zaczynają się kłócić. Matka jest schizofreniczką, która nie chce się leczyć. Ojciec poeta pisze wiersze również dla dzieci, a jego własne dziecko chowa przed nim alkohol… i buty. Trauma powraca przez całe życie. Miłość i nienawiść pójdą razem. A dorosła kobieta nadal zna tylko dziecięce metody na przetrwanie.
Z literackiego świata Kubiaka musiała uciec. W końcu w latach siedemdziesiątych wyjechała z Polski. Teraz wraca ocalić pamięć o swoim ojcu, najmniej ocalając siebie i najbliższych.
Spotkanie dwóch kobiet, dwóch różnych pokoleń w rozmowie o kobiecości, miłości, użyciach i nadużyciach.
Justyna Kopińska
Lekarstwo dla duszy
Świat Książki
premiera: 26.02.2020
Zbiór felietonów, tekstów i przemyśleń najczęściej nagradzanej polskiej dziennikarki
„Lekarstwo dla duszy” to owoc wieloletniej działalności publicystycznej Justyny Kopińskiej, a zawarte w tej książce teksty – wcześniej publikowane na łamach Vogue.pl, zebrane i opracowane specjalnie na potrzeby niniejszego zbioru – łączy jeden wspólny mianownik.
Dobro.
Przypadkowe spotkanie, przypadkowa rozmowa. Kopińska sięga głęboko pod powierzchnię codzienności i wykorzystuje każdą możliwą okazję, żeby dzielić się trafnymi spostrzeżeniami i żeby inspirować.
Czy dobro wyzwala dobro? Jaka ważna jest bliskość? Zaufanie? Czy warto płynąć z prądem? Co zrobić, żeby w końcu poczuć szczęście?
Ta książka to prawdziwe lekarstwo dla duszy.
Gabriel Michalik
Kaszpirowski. Sen o wszechmocy
Agora
premiera: 12.02.2020
Adin, dwa, tri… Kto nie pamięta telewizyjnych seansów, w których Anatolij Kaszpirowski „leczył” miliony Polaków?
Rosyjski psychiatra zaczynał jako jeżdżący po kołchozach specjalista od „numerów z hipnozą”, niedługo potem zahipnotyzował całą, dopiero co uwalniającą się z cienia Imperium Polskę. Jakim cudem z honorami przyjmowali go paulini na Jasnej Górze i Lech Wałęsa? Co o kondycji psychicznej Polek i Polaków mówi tamta nagła potrzeba masowych cudów? Gabriel Michalik, autor bestsellerowej biografii Danuty Szaflarskiej „Jej czas”, zabiera nas w podróż od Ukrainy po Izrael, w trakcie której odsłania tajemnice Czerwonego Maga. To nie tylko brawurowa biografia kontrowersyjnego hipnotyzera i skutecznego negocjatora ratującego życie setek zakładników przetrzymywanych przez terrorystów. To również odkrywcze spojrzenie na wojnę z religią w epoce komunizmu i jej odrodzenie po rozpadzie ZSRR. A także na polską transformację i pogrążony w ideowym chaosie współczesny świat.
Gabriel Michalik pracowicie, z ogromnym znawstwem sprawy i jej wszelkich okoliczności rozgryza fenomen Maga, szukając źródeł jego siły. To moce nadprzyrodzone? Te z odorem siarki czy te o woni kadzidła? Może sztuczki z arsenałów służb specjalnych spod gwiazd o różnych kolorach i liczbie ramion? Może ludzka naiwność, która bardzo chce się łudzić i być oszukiwana?
Piotr Milewski
Planeta K. Pięć lat w japońskiej korporacji
Świat Książki
premiera: 26.02.2020
Zabawny, a przy tym przejmujący zbeletryzowany opis pięciu lat pracy w japońskim przedsiębiorstwie. Jak zatrudnia się, pracuje i odchodzi z firmy w Japonii.
Trzydziestoletni bohater rozpoczyna pracę w firmie K. Okazuje się, że jest jedynym obcokrajowcem pośród sześciuset pracowników korporacji. Musi dostosować się do nowych warunków i wymagań. Przywdziewa strój roboczy, przesiaduje długie godziny w biurze, bierze udział w naradach, wyjeżdża w delegacje i na wycieczki pracownicze, spędza weekendy z Prezesem i wieczory z kolegami z pracy.
Mark Miodownik
Ciecz. O cudownych i niebezpiecznych substancjach, które wpływają na nasze życie
tłum. Dariusz Żukowski
Wydawnictwo Karakter
premiera: 7.02.2020
Co sprawia, że jedne ciecze zastygają, a inne nie? Jak to możliwe, że niektóre owady umieją chodzić po wodzie? Czy smak wina jest skorelowany z jego barwą? Jak tworzą się zwykłe fale, a jak tsunami? Kiedy wynaleziono pierwszy klej? Mark Miodownik, materiałoznawca i niezrównany popularyzator nauki, zabiera nas w podróż po świecie cudownych substancji. Wsiada do samolotu i opowiada o wszystkich cieczach biorących udział w locie z Londynu do San Francisco, od paliwa napędzającego maszynę, poprzez alkohol serwowany na pokładzie, ciekłokrystaliczne ekrany, na których wyświetla się filmy, wodę w oceanie i tę, która przybrała postać chmur za oknem, aż po płyny ustrojowe, środki do dezynfekcji i tusz w długopisie. Opowieść o fascynującym świecie ciekłych substancji jest zarazem podróżą w czasie – Miodownik pisze i o tym, jak ludzkość odkrywała zbawienne lub destrukcyjne właściwości cieczy i jak tworzyła nowe. Książka nie tylko dla tych, którzy uwielbiali bawić się zestawem „Mały Chemik”.
Artur Nowak, Stanisław Obirek
Wąska ścieżka. Dlaczego odszedłem z Kościoła
Agora
premiera: 26.02.2020
W rozmowie z Arturem Nowakiem Stanisław Obirek – były jezuita, jeden z niepokornych polskiego Kościoła, opowiada o swoim życiu. O dzieciństwie w pegeerze, studiach w Krakowie, doświadczeniach związanych z nadużyciami w Kościele, fascynacji zakonem jezuitów, studiach w Rzymie w okresie, gdy papieżem został Karol Wojtyła, życiu zakonnym, wreszcie o odejściu z Kościoła. Jan Paweł II i jego pontyfikat to centralny motyw tej mądrej i osobistej rozmowy. Daje ona możliwość spojrzenia na papieża Polaka z innej niż dominująca w Polsce perspektywy – chłodnej, rzeczowej i krytycznej. Ale życie profesora Obirka, antropologa kultury, teatrologa, teologa i historyka, to także fascynujące spotkania i wyjątkowe relacje z takimi postaciami jak Lem, Różewicz, Kołakowski, Tischner czy Bauman oraz niezliczone lektury. Wszystko to ukształtowało człowieka, który dusząc się w katolickiej doktrynie, poszukiwał swojej „wąskiej ścieżki”.
Patrick Phillips
Korzenie we krwi. Czystki etniczne w Ameryce
tłum. Rafał Lisowski
Post Factum
premiera: 26.02.2020
Reportaż Phillipsa o czystkach etnicznych w hrabstwie Forsyth w stanie Georgia to wstrząsający dowód na to, jak głęboko sięgają korzenie przemocy na tle rasowym w Ameryce.
Na przełomie XIX i XX wieku w Forsyth mieszkała duża społeczność afroamerykańska, w skład której wchodzili m.in. nauczyciele, rolnicy, kupcy czy służący. Wielu z nich posiadało własne gospodarstwa i ziemie.
We wrześniu 1912 roku trzech młodych, afroamerykańskich robotników zostało oskarżonych o gwałt i zamordowanie białej dziewczyny. Jeden z nich został wyciągnięty z celi i zlinczowany na rynku, dwóch pozostałych powieszono po jednodniowym procesie. Wkrótce hordy „nocnych jeźdźców” rozpoczęły skoordynowaną akcję podpaleń i terroru, wypędzając tym samym wszystkich 1098 czarnych obywateli powiatu. Po wszystkim biali zbierali plony i przejmowali zwierzęta hodowlane swoich dawnych sąsiadów, dyskretnie domagając się „opuszczonych” ziem. Zwęglone ruiny domów i kościołów wkrótce porosły chwastami, a afroamerykańska społeczność Forsyth wraz z nimi odeszła w zapomnienie.
Finalista National Book Award, Patrick Phillips, przerwał trwającą od stuleci ciszę i rzucił nieco świata na historię rasistowskiego terroru, który w XXI wieku nadal kształtuje Amerykę.
Grzegorz Piątek
Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944–1949
Wydawnictwo W.A.B.
premiera: 26.02.2020
Po klęsce powstania warszawskiego nazywana niegdyś Paryżem Północy Warszawa zamieniła się w ocean gruzów. Trzeba było mieć wiele wyobraźni, żeby patrząc na sterczące kikuty dawnych kamienic, planować szybkie odrodzenie miasta. A jednak decyzję o jego odbudowie podjęto niemal niezwłocznie. Przed architektami i budowniczymi stanęło trudne zadanie… Choć wizytówką powojennej odbudowy Warszawy stała się zrekonstruowana starówka, to reszta miasta nie miała wrócić do dawnej formy, tylko zamienić się w idealną nowoczesną metropolię. To książka o entuzjazmie i optymizmie, o wyobrażaniu sobie „najlepszego miasta świata” na gruzach starego porządku, o architektach z Biura Odbudowy Stolicy, którzy tworząc miasto swoich marzeń, przykładali rękę do budowy totalitarnego państwa.
Emilie Pine
O tym się nie mówi
tłum. Joanna Figiel
Wydawnictwo Cyranka
premiera: 20.02.2020
Bestsellerowe i nagradzane eseje, a właściwie pamiętnik. Emilie Pine otwarcie mówi o sprawach, o których kobiety rzekomo powinny milczeć. Świadomie i bezkompromisowo narusza tabu. Rzuca wyzwanie przesądom o kobiecości, a jej bronią jest bezwarunkowa i rozbrajająca szczerość, z jaką opowiada o swoim życiu: o alkoholizmie ojca, dojrzewaniu, gwałcie, fizyczności, pragnieniu posiadania dzieci i bezpłodności, przemocy wobec kobiet i przemocy wobec siebie.
To jest intymna historia Emilie Pine. I to jest historia wszystkich kobiet.
Nathaniel Rich
Ziemia. Jak doprowadziliśmy do katastrofy
tłum. Agnieszka Szling
Wydawnictwo W.A.B.
premiera: 12.02.2020
Dyskusje o zmianach klimatu raz po raz rozpalają media do czerwoności. Tymczasem pogłębiającemu się kryzysowi klimatycznemu można było zapobiec znacznie wcześniej. W 1979 roku naukowcy widzieli już wszystko o „efekcie cieplarnianym” i o tym, co wydarzy się, jeżeli temperatura będzie wzrastać rok po roku, a my nic z tym nie zrobimy. Już wtedy, na pierwszej światowej konferencji w Genewie, naukowcy z pięćdziesięciu państw zgodzili się, że trzeba zacząć działać. Od tamtej pory nie zrobiono nic, gdyż na przeszkodzie stanęły aktualne interesy rządów najbogatszych państw. Przez kolejną dekadę garstka naukowców, polityków i strategów, kierowana przez dwóch nieprawdopodobnych bohaterów, ryzykowała swoje kariery, desperacko próbując przekonać świat do działania, zanim będzie za późno. Książka Nathaniela Richa opowiada o ich dramatycznej walce o planetę Ziemię.
Małgorzata Sidz
Kocie chrzciny. Lato i zima w Finlandii
Wydawnictwo Czarne
premiera: 12.02.2020
Kissanristiäiset, kocie chrzciny, to pretekst do świętowania, muzyki, śpiewu. Finowie umieją imprezować i nie stronią od alkoholu, tak w towarzystwie, jak w samotności (to słynne fińskie „gaciopicie” w domu, na kanapie, w bieliźnie lub wyciągniętych dresach). Ale Małgorzata Sidz zaprasza nas nie tylko do zabawy – uchyla przed nami drzwi do fińskich domów, przedstawia fińskie rodziny, opowiada o fińskiej mentalności, o pracowitości i wyrozumiałości, alkoholizmie i samotności. Zabiera nas do domków letniskowych i do domów spokojnej starości. Pisze o historii, skomplikowanych relacjach z sąsiadami i o mniejszościach, ale też o Muminkach, Tove Jansson i saunach. Jej Finlandia to kraj wymykający się stereotypom, pełen sprzeczności i podziałów, wspaniały i trudny zarazem. Kraj lata i zimy.
Benn Steil
Plan Marshalla. Postawić świat na nogi
tłum. Katarzyna Bożyńska-Chojnacka, Piotr Chojnacki
Wydawnictwo Literackie
premiera: 26.02.2020
W latach 1948–1952 Stany Zjednoczone przeznaczyły równowartość dzisiejszych 800 miliardów dolarów na odbudowę Europy Zachodniej. Plan Marshalla jest powszechnie uważany za największy i najskuteczniejszy program pomocy zagranicznej, jednak mniej doceniany za najbardziej udany w historii przykład polityki zagranicznej, zawierającej się w haśle: „Najpierw Ameryka”. Pomoc ekonomiczna dla zrujnowanego Starego Kontynentu autorstwa sekretarza stanu USA miała bowiem cel również polityczny – przyciągnąć Europę do Ameryki, zanim zrobią to Sowieci.
Benn Steil w fascynującym stylu prowadzi czytelnika po meandrach historii dyplomacji i ekonomii, ukazując powstawanie i realizację planu Marshalla. W tle odmalowuje dramatyczną sytuację Europy po II wojnie światowej, pełną beznadziei i bezwzględnej walki o byt.
Tomasz Ulanowski
O powstawaniu Polaków
Wydawnictwo Czarne
premiera: 12.02.2020
W Jaskini Obłazowej w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej odkryto ludzkie kości i bumerang wykonany z ciosu mamuta. Znalezisko to liczy około trzydziestu tysięcy lat, moglibyśmy więc ogłosić światu, że najstarszym bumerangiem na świecie rzucał Polak. Problem w tym, że Polska jako państwo liczy sobie niewiele ponad tysiąc lat, a i do tej tezy wielu historyków miałoby zastrzeżenia. Niemniej jest to historyczny bagaż, którego nie można lekceważyć. Co tak naprawdę łączy Polaków, na czym opiera się narodowa tożsamość i skąd się wzięła? Te pytania stawia sobie Tomasz Ulanowski, sięgając w przeszłość znacznie dalej niż do symbolicznego roku 966.
Autor rekonstruuje nasz rodowód na podstawie najnowszych badań. Przepytuje paleontologów, archeologów, historyków, genetyków, antropologów i językoznawców, dzięki którym wkraczamy do świata zagadek i tajemnic sprzed tysięcy lat. Niestety odpowiedzi nie są jednoznaczne. Pewne jest tylko jedno: wszyscy jesteśmy dziećmi ewolucji, która toczy się nieprzerwanie od czterech miliardów lat, a każdy Polak to mieszaniec, potomek wiecznego tułacza, który wyszedł z Afryki i zrządzeniem losu znalazł się właśnie tu.
Gabriela Wiener
Seksografie. Reportaż uczestniczący o seksie i seksualności
tłum. Andrzej Flisek
Prószyński i S-ka
premiera: 4.02.2020
Pierwszy reportaż o seksie i seksualności, którego autorka sprawdza wszystko na własnej skórze.
Zamieszkuje z peruwiańskim seksguru i jego sześcioma żonami.
Antidotum na niewierność szuka w klubie dla swingersów.
Dołącza do prostytutek i transwestytów oferujących swoje usługi w parku w Paryżu.
Testuje granice zazdrości i pożądania w trójkącie, do którego namówiła swojego partnera.
Latynoamerykańska reportażystka Gabriela Wiener w każdy z opisywanych przez siebie tematów wchodzi dogłębnie i bez zahamowań, a o seksie pisze jak o najnormalniejszej rzeczy na świecie.
Nie ma tu wulgarności i szukania taniej sensacji, ale nie ma też eufemizmów, uników i owijania w bawełnę. Autorka nie boi się odkrywać własnych emocji – lęku, pożądania czy poczucia własnej nieatrakcyjności. O swoich doświadczeniach opowiada jednocześnie z czułością i dystansem, np. kiedy idzie z mężem do klubu swingersów i odkrywa, że jej pierwszą reakcją na nadmiar potencjalnych partnerów jest… znużenie. Wieczór tam spędzony relacjonuje z antropologiczną dokładnością (konfiguracje pokoi, obyczaje bywalców), a przy okazji bada granice swoich zachowań i swojego związku.
Moralizowania w „Seksografiach” nie ma w ogóle, bo Wiener nie ocenia, tylko obserwuje. Innych, ale przede wszystkim siebie.
Premiery #non-fiction LUTY 2020
Styczniowe nowości już na półkach i nocnych stolikach? Czytajcie szybko, bo przed Wami druga odsłona premier #non-fiction i kolejna porcja świetnej literatury.
W lutym odkrywamy mało dotąd znane kobiece oblicze historii Internetu oraz przypominamy duchologiczny fenomen Kaszpirowskiego. Podróżujemy na fronty współczesnych wojen, do Mołdawii – „państwa niekoniecznego”, na kocie chrzciny do Finlandii. Nie zabraknie historii: jak odbudowywano Warszawę? Czemu i komu faktycznie służył plan Marshalla? Kim był Jan Sehn, tropiciel nazistów? Sprawdzamy, jak powstali Polacy i co fascynującego może być w… cieczach.
zebrała Agnieszka Pietrzak
Wolfgang Bauer
Nocą drony są szczególnie głośne. Reportaże ze stref kryzysu
tłum. Elżbieta Kalinowska
Wydawnictwo Czarne
premiera: 19.02.2020
To książka o wojnach, które toczą się na całym świecie. Tych głośnych i tych marginalizowanych, budzących tylko chwilowe współczucie. O ludziach, którzy żyją w poczuciu strachu i beznadziei, próbując odnaleźć sens w otaczającej ich brutalnej rzeczywistości. To raport ze stref kryzysu. Bauer wybiera je w sposób nieoczywisty. Opisuje klęskę głodu w Sudanie, pomaga wrócić do domu uprowadzonym pakistańskim żeglarzom, towarzyszy somalijskim rodzicom czuwającym przy łóżkach umierających dzieci.
Reportaże Wolfganga Bauera z lat 2010–2017 to zbiór obrazów rozpadającego się świata, społeczno-polityczna mapa współczesnych zagrożeń. Autor z pełnym przekonaniem angażuje się w losy swoich bohaterów i niestrudzenie apeluje: „Nie traćmy wrażliwości na ludzkie krzywdy”.
Oliver Bullough
Kraina szmalu. Dlaczego złodzieje i oszuści rządzą światem
tłum. Sławomir Patlewicz
Bellona
premiera: 26.02.2020
Kraina Czarów zaistniała tylko w wyobraźni Lewisa Carolla, tylko we śnie Alicji. KRAINA SZMALU ISTNIEJE W REALU. Ma swoich obywateli oraz zaciężnych, świetnie wyszkolonych funkcjonariuszy, strażników uchylających szlabany graniczne, kancelistów i ekonomów. Wyposaża w paszporty, nawet dyplomatyczne. Choć nie znajdziemy jej na mapie, jest de facto podmiotem polityki światowej, oddziałuje na państwa i ich ludność. Jej prawa kardynalne to swobodny ponadgraniczny przepływ kapitału, anonimowość właścicieli majątku, tajemnica bankowa i firmowa. Prowadzi do niej szlak ukradnij-ukryj-wydaj. Ta książka to nie baśń, ale kronika i reportaż!
Kamil Całus
Mołdawia. Państwo niekonieczne
Wydawnictwo Czarne
premiera: 5.02.2020
Dla wielu mieszkańców Mołdawii i niemałej grupy rządzących nią polityków uzyskana w 1991 roku niepodległość miała być tylko przystankiem na drodze do zjednoczenia z rumuńską macierzą. Jednak nie wszyscy obywatele młodej republiki podzielali tę wizję. W Bukareszcie też nie pałano do niej entuzjazmem. W rezultacie sen o zjednoczeniu zakończył się tak szybko, jak się zaczął, a niewielki kraj dosłownie rozpadł się na trzy części. Nagle stało się jasne, że Mołdawię – która nigdy wcześniej nie miała okazji cieszyć się państwowością – trzeba będzie wymyślić, wymarzyć na nowo. Sprawić, by w oczach swoich obywateli i świata stała się państwem koniecznym, napełnionym treścią, leżącym w konkretnym miejscu na mapie. Zadanie to okazało się jednak bardzo trudne. Jak bowiem tworzyć państwo, gdy jedna czwarta obywateli opowiada się za jego likwidacją, a co trzeci posiada więcej niż jeden paszport? Jak znaleźć ideę jednoczącą naród, gdy jego przedstawiciele nie potrafią dojść do porozumienia nawet w sprawie nazwy używanego na co dzień języka? Jak przekonać ludzi, że warto poświęcić coś dla kraju, który jest młodszy od połowy jego mieszkańców i który nie potrafi zagwarantować swoim obywatelom zaspokojenia podstawowych potrzeb?
Książka Kamila Całusa opowiada o kraju zrodzonym z niespełnionych marzeń i o ludziach, którzy próbują znaleźć odpowiedź na pytanie, co to znaczy „być Mołdawianinem”.
Claire L. Evans
Pionierki Internetu
tłum. Magdalena Rabsztyn-Anioł
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
premiera: 13.02.2020
Najnowsza historia pełna jest opowieści o mężczyznach wizjonerach pracujących w garażu nad wynalazkami, które zmieniły oblicze świata. Rzadko jednak pamięta się o kobietach wizjonerkach, które od zawsze były pionierkami w dziedzinie nowych technologii: od wiktoriańskiej arystokratki Ady Lovelace, autorki pierwszego programu komputerowego, do zainspirowanych cyberpunkiem programistek webowych w latach 90. XX wieku.
Claire L. Evans w pasjonujący sposób opowiada o kobietach, dzięki którym możemy dziś korzystać z Internetu, przywracając należne im miejsce w historii. Poznajemy między innymi Grace Hopper, bezkompromisową matematyczkę, która po drugiej wojnie światowej zdemokratyzowała programowanie, wprowadzając język programowania niezależny od architektury komputera, Stacy Horn, która w latach 80. ze swojego mieszkania w Nowym Jorku zarządzała pierwszą na świecie siecią społecznościową, czy Elizabeth „Jake” Feinler, która sprawiła, że Internet stał się czymś więcej niż zbiorem adresów IP.
Napisana z ogromnym poczuciem humoru książka Evans nie tylko odkrywa przed nami nieznane dotąd kobiece oblicze historii Internetu, lecz także przedstawia swoje bohaterki jako wzór kompetentnych, nieustępliwych i niezależnych kobiet na miarę XXI wieku.
„Pionierki Internetu” to pean na cześć kobiet, które skonstruowały płytę główną i inne niezbędne części komputera… To zbiór wciągających esejów o życiu mało znanych matematyczek, wynalazczyń i cyberaktywistek.
Mark Galeotti
Wory. Tajemnice rosyjskiej supermafii
tłum. Paweł Cichawa
Znak Horyzont
premiera: 3.02.2020
Przestrzegają surowego kodeksu. Tylko im wolno nosić charakterystyczne tatuaże. Tylko dla nich zarezerwowana jest nazwa wor w zakonie, która w państwie Putina wzbudza strach. Poznaj elitę rosyjskiej mafii, która brutalnością przewyższa japońską yakuzę czy narkotykowe kartele Pabla Escobara.
Ich charakter kształtowały sowieckie łagry i obozy karne. Gdy z nich wyszli, stali się najbardziej przerażającą rosyjską klasą przestępczą. Przetrwali stalinizm, zimną wojnę, Afganistan i upadek ZSRR. Świetnie się odnaleźli w nowej rosyjskiej rzeczywistości.
W świat mafii ze Wschodu wprowadzi cię Mark Galeotti, specjalista do spraw przestępczości zorganizowanej w Rosji, który temu tematowi poświęcił dwadzieścia lat. Z jego wiedzy korzystają rządy i policja na całym świecie.
Filip Gańczak
Jan Sehn. Tropiciel nazistów
Wydawnictwo Czarne
premiera: 26.02.2020
Nie był więźniem obozów koncentracyjnych, nie doświadczył osobiście niemieckich represji. W czasie wojny zajmował skromną posadę w stowarzyszeniu restauratorów. A jednak to właśnie on, potomek niemieckich kolonistów osiadłych w Galicji, po roku 1945 stał się wybitnym ekspertem od Auschwitz i motorem polskich rozliczeń z brunatną okupacją. Jako przewodniczący Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Krakowie przesłuchiwał czołowych zbrodniarzy nazistowskich wydanych Polsce: Amona Götha, Rudolfa Hössa, Marię Mandl. I choć później deklarował się jako przeciwnik kary śmierci, wielu katów spod znaku swastyki pomógł posłać na szubienicę. Materiały dowodowe odnajdował nawet w ruinach i śmietnikach. W niekonwencjonalny sposób docierał do świadków, którzy przetrwali piekło obozów. Umiał rozmawiać ze wszystkimi: z komunistycznymi władzami PRL, wojskowymi z USA i prokuratorami z RFN. Tropieniu nazistów poświęcił dwadzieścia lat przedwcześnie przerwanego życia.
Filip Gańczak kreśli fascynujący portret profesora Jana Sehna, szukając jego śladów nie tylko w polskich i niemieckich archiwach, lecz także odwiedzając liczne miejsca związane z bohaterem książki – od jego rodzinnego Tuszowa Małego aż po Frankfurt nad Menem.
Anna Kalinowska
Uciec w Himalaje, czyli PRL, dewizy i marzenie o wolności
Bellona
premiera: 12.02.2020
Zjawisko wyjazdów „Kierunek Azja” nieco przypominało fenomen Dzikiego Zachodu z czasów gorączki złota.
Lecieli tam po „złote runo” osobnicy najprzeróżniejsi: romantyczni podróżnicy i kombinatorzy, przekupy z bazarów i wyczynowi himalaiści, amatorzy trekkingu i miłośnicy leżenia na plaży. Choć tak wiele ich dzieliło: cel wyjazdu, środowisko społeczne, wiek, wykształcenie i upodobania – dla wszystkich kluczem do sukcesu wyjazdu był handel z „dobrym przebiciem”. Jedni za te zyski jechali do Nepalu, by ruszyć na trekking w Himalaje, inni robili kolejne zakupy, by wieźć nowy towar prosto na polskie bazary. Książka opowiada o wyprawach w tym romantycznym celu – podróży w największe góry świata – i o handlowych perypetiach „po drodze”.
Pięć opowiadań – pięć prawdziwych historii ubranych w literacki kostium. Podane ze swadą, oddają klimat tamtych czasów.
Marta Konarzewska, Małgorzata Kubiak
Wyklęta córka Kubiaków
Prószyński i S-ka
premiera: 18.02.2020
Od dziecka była dorosła. Zapytana, co znaczy życie rodzinne, milczy. Ale nie ma wątpliwości – poezja była najważniejsza. Ważniejsza niż to, że byli ojcem i córką. Bo był jedynym mężczyzną, który naprawdę ją kochał. „Kochał inaczej niż pozostali”…
Marta Konarzewska w rozmowie z Małgą Kubiak, córką Tadeusza Kubiaka, z przemilczeń, wyparć, domysłów i legendy tworzy „prywatną” historię z Historią w tle. Gdzie pisarze, artyści – cała artystyczna plejada PRL-u – nocne życie, alkohol obserwowani są przez małą dziewczynkę, która wchodzi pod stół, kiedy rodzice zaczynają się kłócić. Matka jest schizofreniczką, która nie chce się leczyć. Ojciec poeta pisze wiersze również dla dzieci, a jego własne dziecko chowa przed nim alkohol… i buty. Trauma powraca przez całe życie. Miłość i nienawiść pójdą razem. A dorosła kobieta nadal zna tylko dziecięce metody na przetrwanie.
Z literackiego świata Kubiaka musiała uciec. W końcu w latach siedemdziesiątych wyjechała z Polski. Teraz wraca ocalić pamięć o swoim ojcu, najmniej ocalając siebie i najbliższych.
Spotkanie dwóch kobiet, dwóch różnych pokoleń w rozmowie o kobiecości, miłości, użyciach i nadużyciach.
Justyna Kopińska
Lekarstwo dla duszy
Świat Książki
premiera: 26.02.2020
Zbiór felietonów, tekstów i przemyśleń najczęściej nagradzanej polskiej dziennikarki
„Lekarstwo dla duszy” to owoc wieloletniej działalności publicystycznej Justyny Kopińskiej, a zawarte w tej książce teksty – wcześniej publikowane na łamach Vogue.pl, zebrane i opracowane specjalnie na potrzeby niniejszego zbioru – łączy jeden wspólny mianownik.
Dobro.
Przypadkowe spotkanie, przypadkowa rozmowa. Kopińska sięga głęboko pod powierzchnię codzienności i wykorzystuje każdą możliwą okazję, żeby dzielić się trafnymi spostrzeżeniami i żeby inspirować.
Czy dobro wyzwala dobro? Jaka ważna jest bliskość? Zaufanie? Czy warto płynąć z prądem? Co zrobić, żeby w końcu poczuć szczęście?
Ta książka to prawdziwe lekarstwo dla duszy.
Gabriel Michalik
Kaszpirowski. Sen o wszechmocy
Agora
premiera: 12.02.2020
Adin, dwa, tri… Kto nie pamięta telewizyjnych seansów, w których Anatolij Kaszpirowski „leczył” miliony Polaków?
Rosyjski psychiatra zaczynał jako jeżdżący po kołchozach specjalista od „numerów z hipnozą”, niedługo potem zahipnotyzował całą, dopiero co uwalniającą się z cienia Imperium Polskę. Jakim cudem z honorami przyjmowali go paulini na Jasnej Górze i Lech Wałęsa? Co o kondycji psychicznej Polek i Polaków mówi tamta nagła potrzeba masowych cudów? Gabriel Michalik, autor bestsellerowej biografii Danuty Szaflarskiej „Jej czas”, zabiera nas w podróż od Ukrainy po Izrael, w trakcie której odsłania tajemnice Czerwonego Maga. To nie tylko brawurowa biografia kontrowersyjnego hipnotyzera i skutecznego negocjatora ratującego życie setek zakładników przetrzymywanych przez terrorystów. To również odkrywcze spojrzenie na wojnę z religią w epoce komunizmu i jej odrodzenie po rozpadzie ZSRR. A także na polską transformację i pogrążony w ideowym chaosie współczesny świat.
Gabriel Michalik pracowicie, z ogromnym znawstwem sprawy i jej wszelkich okoliczności rozgryza fenomen Maga, szukając źródeł jego siły. To moce nadprzyrodzone? Te z odorem siarki czy te o woni kadzidła? Może sztuczki z arsenałów służb specjalnych spod gwiazd o różnych kolorach i liczbie ramion? Może ludzka naiwność, która bardzo chce się łudzić i być oszukiwana?
Piotr Milewski
Planeta K. Pięć lat w japońskiej korporacji
Świat Książki
premiera: 26.02.2020
Zabawny, a przy tym przejmujący zbeletryzowany opis pięciu lat pracy w japońskim przedsiębiorstwie. Jak zatrudnia się, pracuje i odchodzi z firmy w Japonii.
Trzydziestoletni bohater rozpoczyna pracę w firmie K. Okazuje się, że jest jedynym obcokrajowcem pośród sześciuset pracowników korporacji. Musi dostosować się do nowych warunków i wymagań. Przywdziewa strój roboczy, przesiaduje długie godziny w biurze, bierze udział w naradach, wyjeżdża w delegacje i na wycieczki pracownicze, spędza weekendy z Prezesem i wieczory z kolegami z pracy.
Mark Miodownik
Ciecz. O cudownych i niebezpiecznych substancjach, które wpływają na nasze życie
tłum. Dariusz Żukowski
Wydawnictwo Karakter
premiera: 7.02.2020
Co sprawia, że jedne ciecze zastygają, a inne nie? Jak to możliwe, że niektóre owady umieją chodzić po wodzie? Czy smak wina jest skorelowany z jego barwą? Jak tworzą się zwykłe fale, a jak tsunami? Kiedy wynaleziono pierwszy klej? Mark Miodownik, materiałoznawca i niezrównany popularyzator nauki, zabiera nas w podróż po świecie cudownych substancji. Wsiada do samolotu i opowiada o wszystkich cieczach biorących udział w locie z Londynu do San Francisco, od paliwa napędzającego maszynę, poprzez alkohol serwowany na pokładzie, ciekłokrystaliczne ekrany, na których wyświetla się filmy, wodę w oceanie i tę, która przybrała postać chmur za oknem, aż po płyny ustrojowe, środki do dezynfekcji i tusz w długopisie. Opowieść o fascynującym świecie ciekłych substancji jest zarazem podróżą w czasie – Miodownik pisze i o tym, jak ludzkość odkrywała zbawienne lub destrukcyjne właściwości cieczy i jak tworzyła nowe. Książka nie tylko dla tych, którzy uwielbiali bawić się zestawem „Mały Chemik”.
Artur Nowak, Stanisław Obirek
Wąska ścieżka. Dlaczego odszedłem z Kościoła
Agora
premiera: 26.02.2020
W rozmowie z Arturem Nowakiem Stanisław Obirek – były jezuita, jeden z niepokornych polskiego Kościoła, opowiada o swoim życiu. O dzieciństwie w pegeerze, studiach w Krakowie, doświadczeniach związanych z nadużyciami w Kościele, fascynacji zakonem jezuitów, studiach w Rzymie w okresie, gdy papieżem został Karol Wojtyła, życiu zakonnym, wreszcie o odejściu z Kościoła. Jan Paweł II i jego pontyfikat to centralny motyw tej mądrej i osobistej rozmowy. Daje ona możliwość spojrzenia na papieża Polaka z innej niż dominująca w Polsce perspektywy – chłodnej, rzeczowej i krytycznej. Ale życie profesora Obirka, antropologa kultury, teatrologa, teologa i historyka, to także fascynujące spotkania i wyjątkowe relacje z takimi postaciami jak Lem, Różewicz, Kołakowski, Tischner czy Bauman oraz niezliczone lektury. Wszystko to ukształtowało człowieka, który dusząc się w katolickiej doktrynie, poszukiwał swojej „wąskiej ścieżki”.
Patrick Phillips
Korzenie we krwi. Czystki etniczne w Ameryce
tłum. Rafał Lisowski
Post Factum
premiera: 26.02.2020
Reportaż Phillipsa o czystkach etnicznych w hrabstwie Forsyth w stanie Georgia to wstrząsający dowód na to, jak głęboko sięgają korzenie przemocy na tle rasowym w Ameryce.
Na przełomie XIX i XX wieku w Forsyth mieszkała duża społeczność afroamerykańska, w skład której wchodzili m.in. nauczyciele, rolnicy, kupcy czy służący. Wielu z nich posiadało własne gospodarstwa i ziemie.
We wrześniu 1912 roku trzech młodych, afroamerykańskich robotników zostało oskarżonych o gwałt i zamordowanie białej dziewczyny. Jeden z nich został wyciągnięty z celi i zlinczowany na rynku, dwóch pozostałych powieszono po jednodniowym procesie. Wkrótce hordy „nocnych jeźdźców” rozpoczęły skoordynowaną akcję podpaleń i terroru, wypędzając tym samym wszystkich 1098 czarnych obywateli powiatu. Po wszystkim biali zbierali plony i przejmowali zwierzęta hodowlane swoich dawnych sąsiadów, dyskretnie domagając się „opuszczonych” ziem. Zwęglone ruiny domów i kościołów wkrótce porosły chwastami, a afroamerykańska społeczność Forsyth wraz z nimi odeszła w zapomnienie.
Finalista National Book Award, Patrick Phillips, przerwał trwającą od stuleci ciszę i rzucił nieco świata na historię rasistowskiego terroru, który w XXI wieku nadal kształtuje Amerykę.
Grzegorz Piątek
Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944–1949
Wydawnictwo W.A.B.
premiera: 26.02.2020
Po klęsce powstania warszawskiego nazywana niegdyś Paryżem Północy Warszawa zamieniła się w ocean gruzów. Trzeba było mieć wiele wyobraźni, żeby patrząc na sterczące kikuty dawnych kamienic, planować szybkie odrodzenie miasta. A jednak decyzję o jego odbudowie podjęto niemal niezwłocznie. Przed architektami i budowniczymi stanęło trudne zadanie… Choć wizytówką powojennej odbudowy Warszawy stała się zrekonstruowana starówka, to reszta miasta nie miała wrócić do dawnej formy, tylko zamienić się w idealną nowoczesną metropolię. To książka o entuzjazmie i optymizmie, o wyobrażaniu sobie „najlepszego miasta świata” na gruzach starego porządku, o architektach z Biura Odbudowy Stolicy, którzy tworząc miasto swoich marzeń, przykładali rękę do budowy totalitarnego państwa.
Emilie Pine
O tym się nie mówi
tłum. Joanna Figiel
Wydawnictwo Cyranka
premiera: 20.02.2020
Bestsellerowe i nagradzane eseje, a właściwie pamiętnik. Emilie Pine otwarcie mówi o sprawach, o których kobiety rzekomo powinny milczeć. Świadomie i bezkompromisowo narusza tabu. Rzuca wyzwanie przesądom o kobiecości, a jej bronią jest bezwarunkowa i rozbrajająca szczerość, z jaką opowiada o swoim życiu: o alkoholizmie ojca, dojrzewaniu, gwałcie, fizyczności, pragnieniu posiadania dzieci i bezpłodności, przemocy wobec kobiet i przemocy wobec siebie.
To jest intymna historia Emilie Pine. I to jest historia wszystkich kobiet.
Nathaniel Rich
Ziemia. Jak doprowadziliśmy do katastrofy
tłum. Agnieszka Szling
Wydawnictwo W.A.B.
premiera: 12.02.2020
Dyskusje o zmianach klimatu raz po raz rozpalają media do czerwoności. Tymczasem pogłębiającemu się kryzysowi klimatycznemu można było zapobiec znacznie wcześniej. W 1979 roku naukowcy widzieli już wszystko o „efekcie cieplarnianym” i o tym, co wydarzy się, jeżeli temperatura będzie wzrastać rok po roku, a my nic z tym nie zrobimy. Już wtedy, na pierwszej światowej konferencji w Genewie, naukowcy z pięćdziesięciu państw zgodzili się, że trzeba zacząć działać. Od tamtej pory nie zrobiono nic, gdyż na przeszkodzie stanęły aktualne interesy rządów najbogatszych państw. Przez kolejną dekadę garstka naukowców, polityków i strategów, kierowana przez dwóch nieprawdopodobnych bohaterów, ryzykowała swoje kariery, desperacko próbując przekonać świat do działania, zanim będzie za późno. Książka Nathaniela Richa opowiada o ich dramatycznej walce o planetę Ziemię.
Małgorzata Sidz
Kocie chrzciny. Lato i zima w Finlandii
Wydawnictwo Czarne
premiera: 12.02.2020
Kissanristiäiset, kocie chrzciny, to pretekst do świętowania, muzyki, śpiewu. Finowie umieją imprezować i nie stronią od alkoholu, tak w towarzystwie, jak w samotności (to słynne fińskie „gaciopicie” w domu, na kanapie, w bieliźnie lub wyciągniętych dresach). Ale Małgorzata Sidz zaprasza nas nie tylko do zabawy – uchyla przed nami drzwi do fińskich domów, przedstawia fińskie rodziny, opowiada o fińskiej mentalności, o pracowitości i wyrozumiałości, alkoholizmie i samotności. Zabiera nas do domków letniskowych i do domów spokojnej starości. Pisze o historii, skomplikowanych relacjach z sąsiadami i o mniejszościach, ale też o Muminkach, Tove Jansson i saunach. Jej Finlandia to kraj wymykający się stereotypom, pełen sprzeczności i podziałów, wspaniały i trudny zarazem. Kraj lata i zimy.
Benn Steil
Plan Marshalla. Postawić świat na nogi
tłum. Katarzyna Bożyńska-Chojnacka, Piotr Chojnacki
Wydawnictwo Literackie
premiera: 26.02.2020
W latach 1948–1952 Stany Zjednoczone przeznaczyły równowartość dzisiejszych 800 miliardów dolarów na odbudowę Europy Zachodniej. Plan Marshalla jest powszechnie uważany za największy i najskuteczniejszy program pomocy zagranicznej, jednak mniej doceniany za najbardziej udany w historii przykład polityki zagranicznej, zawierającej się w haśle: „Najpierw Ameryka”. Pomoc ekonomiczna dla zrujnowanego Starego Kontynentu autorstwa sekretarza stanu USA miała bowiem cel również polityczny – przyciągnąć Europę do Ameryki, zanim zrobią to Sowieci.
Benn Steil w fascynującym stylu prowadzi czytelnika po meandrach historii dyplomacji i ekonomii, ukazując powstawanie i realizację planu Marshalla. W tle odmalowuje dramatyczną sytuację Europy po II wojnie światowej, pełną beznadziei i bezwzględnej walki o byt.
Tomasz Ulanowski
O powstawaniu Polaków
Wydawnictwo Czarne
premiera: 12.02.2020
W Jaskini Obłazowej w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej odkryto ludzkie kości i bumerang wykonany z ciosu mamuta. Znalezisko to liczy około trzydziestu tysięcy lat, moglibyśmy więc ogłosić światu, że najstarszym bumerangiem na świecie rzucał Polak. Problem w tym, że Polska jako państwo liczy sobie niewiele ponad tysiąc lat, a i do tej tezy wielu historyków miałoby zastrzeżenia. Niemniej jest to historyczny bagaż, którego nie można lekceważyć. Co tak naprawdę łączy Polaków, na czym opiera się narodowa tożsamość i skąd się wzięła? Te pytania stawia sobie Tomasz Ulanowski, sięgając w przeszłość znacznie dalej niż do symbolicznego roku 966.
Autor rekonstruuje nasz rodowód na podstawie najnowszych badań. Przepytuje paleontologów, archeologów, historyków, genetyków, antropologów i językoznawców, dzięki którym wkraczamy do świata zagadek i tajemnic sprzed tysięcy lat. Niestety odpowiedzi nie są jednoznaczne. Pewne jest tylko jedno: wszyscy jesteśmy dziećmi ewolucji, która toczy się nieprzerwanie od czterech miliardów lat, a każdy Polak to mieszaniec, potomek wiecznego tułacza, który wyszedł z Afryki i zrządzeniem losu znalazł się właśnie tu.
Gabriela Wiener
Seksografie. Reportaż uczestniczący o seksie i seksualności
tłum. Andrzej Flisek
Prószyński i S-ka
premiera: 4.02.2020
Pierwszy reportaż o seksie i seksualności, którego autorka sprawdza wszystko na własnej skórze.
Zamieszkuje z peruwiańskim seksguru i jego sześcioma żonami.
Antidotum na niewierność szuka w klubie dla swingersów.
Dołącza do prostytutek i transwestytów oferujących swoje usługi w parku w Paryżu.
Testuje granice zazdrości i pożądania w trójkącie, do którego namówiła swojego partnera.
Latynoamerykańska reportażystka Gabriela Wiener w każdy z opisywanych przez siebie tematów wchodzi dogłębnie i bez zahamowań, a o seksie pisze jak o najnormalniejszej rzeczy na świecie.
Nie ma tu wulgarności i szukania taniej sensacji, ale nie ma też eufemizmów, uników i owijania w bawełnę. Autorka nie boi się odkrywać własnych emocji – lęku, pożądania czy poczucia własnej nieatrakcyjności. O swoich doświadczeniach opowiada jednocześnie z czułością i dystansem, np. kiedy idzie z mężem do klubu swingersów i odkrywa, że jej pierwszą reakcją na nadmiar potencjalnych partnerów jest… znużenie. Wieczór tam spędzony relacjonuje z antropologiczną dokładnością (konfiguracje pokoi, obyczaje bywalców), a przy okazji bada granice swoich zachowań i swojego związku.
Moralizowania w „Seksografiach” nie ma w ogóle, bo Wiener nie ocenia, tylko obserwuje. Innych, ale przede wszystkim siebie.